Belgisch mobiliteitsminister Georges Gilkinet (Ecolo) verwerpt een NMBS-­besluit om het treinaanbod ­minder uit te breiden dan aangekondigd. Opvallend genoeg leidt dat tot een ongebruikelijke eensgezindheid tussen de vakbonden en de directie. 

Ontslagnemend federaal minister van Mobiliteit Georges Gilkinet ­(Ecolo) schrapt een besluit van de NMBS, berichtte De Standaard zaterdag. Hij verzet zich mordicus tegen de plannen om het treinaanbod fors trager te laten groeien dan de bedoeling was. 

Begin september raakte bekend dat de NMBS haar ambitie moest terugschroeven om eind dit jaar een reeks extra treinen in te leggen. 13 van de 15 projecten daarvoor werden uitgesteld. Het ging onder meer om de extra late treinen van Brussel naar diverse Vlaamse steden, iets waar veel reizigers al lang hals­reikend naar uitkeken. 

De spoormaatschappij noemde de beslissing onvermijdelijk omdat ze niet genoeg treinbestuurders kon vinden. Hun aantal steeg wel van 3.077 eind 2022 naar 3.160 halfweg 2024, maar dat is lang niet genoeg om de uitbreidingsplannen uit te voeren. 

Gilkinet vroeg de beslissing terug te draaien, maar ving bot. De – voor een groot deel politiek benoemde – raad van bestuur van de NMBS keurde het uitstel bij consensus goed. Dat pikt Gilkinet niet: hij vreest dat op die manier een jaar na de ­invoering van de nieuwe beheersovereenkomst al gebroken wordt met de ambities die erin zijn vast­gelegd. Tegen 2032 moet de NMBS jaarlijks 10 procent meer passagiers vervoeren dan bij aanvang van het contract met de overheid. 

De minister heeft de beslissing van de raad van bestuur daarom ongedaan gemaakt. Sommigen noemen dat een technische kwestie, al is het, noteert De Standaard, zelden gezien dat een aftredende minister zo’n grote strategische beslissing overrulet, een aantal maanden voor die van start zou gaan. De bal lijkt nu terug in het kamp van de NMBS te liggen. 

Met zijn beslissing heeft Gilkinet echter niet alleen de directie, maar ook de werknemers van de spoorwegmaatschappij tegen de haren in gestreken. De verbijstering die bij de NMBS binnenskamers te horen is, wordt bijgetreden door de vak­bonden. 

Volgens de voorzitter van de ­socialistische spoorvakbond ACOD Spoor, Günther Blauwens, zijn de ambities van Gilkinet ‘lovenswaardig maar niet realistisch’. Een uitbreiding van het spooraanbod is vandaag ‘onmogelijk’ door het personeelstekort, de vertraagde leveringen van materieel en de verzadiging van de infrastructuur, aldus de vakbondsman. ‘We herhalen onze boodschap: eerst stabiliseren en een dienstverlening garanderen die mogelijk en realistisch is’, klinkt het. 

Volgens het kabinet van Gilkinet vindt overleg plaats tussen de minister en de NMBS om een oplossing te vinden. De spoormaatschappij zelf houdt het er vooralsnog bij monde van woordvoerder Bart Crols op dat de ‘beslissing is ontvangen en op dit moment wordt bestudeerd’. 

Voor de NMBS staat het vast dat het – met nog maar tweeënhalve maand te gaan voor de nieuwe dienstregeling ingaat – onmogelijk is om alsnog aan het oorspronkelijke plan voor dit jaar te voldoen. Worden alle extra treinen toch in­gepland, dan zullen de personeelstekorten er onvermijdelijk toe leiden dat treinen op het laatste moment worden afgeschaft. De NMBS wil dat vermijden, al was het maar omdat het de stiptheidscijfers verder onder druk zou zetten. Daar komt nog bij dat de NMBS vasthoudt aan de ambitie voor 2032: de staatsspoorwegmaatschappij ­rekent op een inhaalslag in de komende jaren. 

• Opmerkelijk conflict tussen federaal mobiliteitsminister Gilkinet – die het treinaanbod uitgebreid wil zien – en de NMBS plus de vakbonden. In februari stond de minister nog op de cover van Magazine Personenvervoer. Foto Mouhammadou Sy.