Inwoners van Fryslân vinden reizen met het openbaar vervoer duur, onpraktisch en tijdrovend. Dat zeggen althans de meeste deelnemers aan een onderzoek – op verzoek van de Provincie Fryslân – van Planbureau Fryslân naar vervoersarmoede. Om in Fryslân te komen waar je wilt zijn, kun je volgens veel Friezen eigenlijk niet zonder auto. Friezen vinden de auto in de meeste gevallen de snelste, goedkoopste en meest praktische wijze van vervoer. 

Het openbaar vervoer wordt voor veel verplaatsingen niet als optie gezien, bijvoorbeeld omdat de bushalte te ver weg is en bij het overstappen regelmatig de aansluiting wordt gemist. Sommige automobilisten geven ook aan dat ze over een drempel moeten om gebruik te maken van de bus en dat ze ook niet weten hoe een belbus of opstapper werkt. 

Uit onderzoek van de provincie bleek vorig jaar al dat vervoersarmoede in Fryslân toeneemt. Niet alleen op het platteland, maar ook in armere stadswijken. Vervoersarmoede betekent dat mensen afzien van bezoek aan familie en vrienden of aan een pretpark, omdat ze geen kans zien om daar te komen. Mensen met een laag inkomen lopen daardoor het risico om in een isolement te raken. Onlangs besteedde de NRC een uitgebreid artikel aan de ernstig te wensen over latende ov-bediening in Sudwest-Fryslan die vervoersarmoede in de hand werkt.  

In een verdiepend onderzoek door Planbureau Fryslân werden 131 mensen op verschillende plekken in Fryslân ondervraagd. Volgens het onderzoek hebben vooral mensen zonder eigen auto of rijbewijs met vervoersarmoede te maken. Het gaat in deze groep om 57 procent. Van de mensen met eigen auto loopt slechts 10 procent kans op vervoersarmoede. Lagere inkomensHet gaat dan vooral om mensen met een lager inkomen die om financiële redenen de auto niet of nauwelijks gebruiken. Mensen met vervoersarmoede maken niet veel gebruik van de elektrische fiets, want ook die is voor hen te duur. 

Deelnemers aan het onderzoek laten ook weten dat ze het ov, en dan vooral de trein, voor langere reizen wel een optie zouden vinden op het moment dat Fryslân een betere verbinding zou krijgen met de rest van Nederland en ook met Duitsland. Leeuwarden is volgens de deelnemers goed met het ov te bereizen, maar veel Friese dorpen zijn vooral ’s avonds en in weekenden lastig te bereiken.  

Er is daarom veel ontevredenheid over het ov onder de deelnemers aan het onderzoek. Het ov moet volgens de deelnemers aan het onderzoek vooral niet duurder worden. Ook moeten de vervoerders streven naar betere aansluitingen. De ondervraagde reizigers zijn kritisch over de bushaltes aan de rand van de dorpen. Zij vinden dat het ov weer door de dorpskernen moet rijden, desnoods met een kleinere bus. Gedeputeerde Matthijs de Vries zegt in een eerste reactie dat hij hem er niet bij neer wil leggen dat voor veel Friezen de bus blijkbaar ‘geen optie’ is. 

• Planbureau Fryslân: ‘Meeste Friezen vinden ov onpraktisch en zeggen dat ze niet zonder auto kunnen’ Leeuwarden is gemakkelijk te bereiken vanuit omliggende plaatsen, andersom niet. Redactiefoto.