De laatste Antwerpse Vervoerregioraad besprak een voorstel voor een nieuw tramnet in Antwerpen. Vooral de redding van tramlijn 7 kreeg veel media-aandacht. Maar, zo merkt reizigersorganisatie TreinTramBus op, er zitten in het nieuwe plan ook veel ideeën die voor een groot deel van de reizigers echt niet verteerbaar zijn. Zo stuurt De Lijn op veel, vroeger directe en gemakkelijke relaties, aan op een overstap. Maar de meeste Antwerpenaren – gezien de (on)betrouwbaarheid van De Lijn – huiveren van overstappen.  

TreinTramBus is er vast van overtuigd dat dit plan niet meer mensen zal verleiden om de auto te laten staan en zich met het openbaar vervoer in en naar de stad te verplaatsen, wel integendeel. “Mortsel zou dan wel zijn tram 7 behouden en met een hogere frequentie, maar het moet daar een heel zware prijs voor betalen. Tramlijn 15, één van de meest succesvolle tramlijnen van Antwerpen, wordt immers volledig afgeschaft: de rechtstreekse verbinding met het Centraal Station verdwijnt. Het plan herbevestigt ook de afschaffing van tram 4 in Hoboken en Deurne. Hoboken verliest daardoor zijn laatste rechtstreekse verbinding met het historisch centrum van Antwerpen. Een nog veel grotere verrassing is dat er van de vier tramlijnen op de zware tramas tussen het Centraal Station en Linkeroever maar twee (lijnen 3 en 9) zullen overblijven. Opnieuw verliezen daardoor nog veel meer mensen hun rechtstreekse verbinding met de binnenstad.” 

“Uiteraard kan De Lijn niet aan iedereen een rechtstreekse verbinding aanbieden naar eender welke bestemming”, zegt Dirk Wiesé, voorzitter van de Werkgroep Antwerpen van TreinTramBus. “We krijgen echter de indruk dat het streven naar een tramnet met minder lijnen en dus meer overstappen een doel op zich is geworden.” De Lijn wil inzetten op minder maar vaker rijdende tramlijnen waardoor de wachttijden bij een overstap zouden verminderen. Wiesé: “Op zich is dit geen slecht idee. In veel andere Europese steden werkt dit trouwens perfect. Alleen rijden de Antwerpse tramlijnen al jaren allesbehalve regelmatig en precies daar wringt het schoentje: de Antwerpse reiziger huivert van overstappen.” Doordat sommige trams minder vaak rijden, kan je ook geen optimale aansluitingen organiseren. “De automobilist zal dan zeker niet verleid worden om zijn auto te laten staan”, aldus Wiesé.

TreinTramBus is niet tegen om het even welke wijziging aan het Antwerps tramnet. Maar globaal moet een aangepast tramnet net méér reizigers aantrekken en dan volstaat het niet de lijnen te hertekenen. Als De Lijn in Antwerpen ooit een succesvol overstapmodel wil invoeren, moeten enkele zeer belangrijke randvoorwaarden vervuld worden. Wiesé: “Zo moet de hoge rituitval worden aangepakt en de trams en vaste installaties moeten betrouwbaar zijn. Reizigers moeten op de knooppunten veilig en comfortabel kunnen overstappen en de doorstroming van de trams moet echt veel beter worden.” Deze laatste twee voorwaarden heeft de Antwerpse Vervoerregioraad eind 2020 trouwens zelf vastgelegd. Zolang ze niet vervuld zijn, is een uitbreiding van het overstapmodel geen optie. 

Op drie tramlijnen wil De Lijn uitsluitend kleine oude trams inzetten. Daardoor blijven die lijnen onbruikbaar voor minder mobiele reizigers. Deze keuze nog durven maken in de 21e eeuw getuigt van een groot gebrek aan respect voor ouderen en reizigers met een handicap. Zeker na de instroom van de nieuwe lagevloertrams moet het mogelijk zijn om de basisdienst volledig met lagevloertrams te rijden en de antieke pcc’s alleen voor spitsritten te gebruiken.

TreinTrambus roept daarom zowel het Antwerps stadsbestuur als de Vervoerregioraad Antwerpen, De Lijn en de Vlaamse regering op om een open dialoog te voeren om werk te maken van een beter openbaar vervoer in en rond Antwerpen. Het ambitieuze Routeplan 2030 kan daarvoor een goede leidraad zijn. De overgang van het huidige net naar een nieuw en efficiënt geheel moet goed gepland worden. “Natuurlijk zijn wij bereid om hieraan constructief mee te werken en dit met maar één doel: een aantrekkelijk en efficiënt openbaar vervoer creëren dat de leefbaarheid in Antwerpen en ver daarbuiten verbetert”, zegt Dirk Wiesé. Het recent voorgestelde tramnet zal volgens TreinTrambus deze ambitie echter totaal niet kunnen invullen.

• TreinTramBus geeft herschikking tramnet in Antwerpen goede en slechte punten; Mikt De Lijn bewust op meer overstappen? Foto De Lijn.