Er is zeer weinig controle op het respecteren van de rij- en rusttijden en dus zijn inbreuken hierop schering en inslag, aldus Jo Van der Herten, Eerste verantwoordelijke sector Vervoer ACV Openbare Diensten. De werkgevers dragen hier ook een grote verantwoordelijkheid trouwens. Zij moeten oog hebben op de rusttijden van hun personeel maar we weten dat die controle nauwelijks gebeurt. 

Chauffeurs weten doorgaans wel dat zij persoonlijk verantwoordelijk zijn voor het respecteren van hun rij- en rusttijden, maar de lokroep van het flexiloon (zonder RSZ en met grote belastingvrijstelling) is groot. Flexichauffeurs kiezen daardoor ook het liefst voor hun flexijob en zorgen dus voor gaten in de planning bij hun reguliere werkgever. Het gebeurt daarnaast ook meer en meer dat flexijob-werknemers de voorkeur krijgen op het vast personeel, want ze zijn zogezegd ‘altijd beschikbaar’. In de praktijk geven ze vaak aan wanneer ze willen komen werken, ook daar moet het reguliere personeel dan vaak voor opdraaien en de minder aantrekkelijke ritten doen.  

Op 1 januari 2024 werd de doos van Pandora geopend, en de vraag is nu wie ze nog dicht kan krijgen. Werkgevers klagen steen en been dat ze hun personeel kwijt zijn als men het nodig heeft, maar ze werken quasi allemaal zelf met flexi’s. De vakbonden zijn zeer kritisch voor het systeem, het had er nooit mogen komen, maar pleiten om het af te schaffen ligt moeilijk want het zijn ook onze leden die hiermee een cent kunnen bijverdienen… Het is een boutade, maar ze is al vaak gezegd: het is wachten tot er eens iets ernstigs gebeurt alvorens men zal ingrijpen.  

Het niet respecteren van de rij- en rusttijden is eigenlijk een bijzonder gevaarlijke situatie. Een plateau drankjes ronddragen op een trouwfeest is even vermoeiend als achter het stuur zitten, maar méér dan 10 uur op een dag rijden is ronduit gevaarlijk. Je rijdt nog altijd met mensen (vaak kinderen) rond en de pauzes zijn beperkt of vergaan soms in het niets als het verkeer weer eens roet in het eten gooit. Er is sowieso al een risico op ongevallen. Oververmoeidheid achter het stuur is potentieel dodelijk.  

We hebben het dan nog niet gehad over het ontwrichten van de sociale zekerheid. Er zijn al meldingen geweest van bedrijven waar economische werkloosheid wordt toegepast terwijl er flexi-werknemers aan het werk zijn. Men gebruikt met andere woorden geld van de sociale zekerheid voor de werkloze werknemers én men draagt niet bij door flexi’s te laten rijden. De oneerlijke verhouding tussen voltijds werkende chauffeurs die van hun bruto slechts een lager nettoloon overhouden en de gepensioneerde die boven op zijn pensioen nog eens tot enkele duizenden euro’s netto bij kan verdienen is weinig bevorderlijk voor de onderlinge verstandhouding.

We stelden ook al vast dat een bedrijf waar het personeel het werk neerlegde uit onvrede met de loon- en arbeidsvoorwaarden, op het moment van de staking een flexijobber tewerk wilde stellen. Er zijn weinig alternatieven. Er gaan zelfs stemmen op om het systeem van flexijobs nog verder uit te breiden in heel wat andere sectoren.  

Toch zou het uitbreiden van het aantal fiscaal aantrekkelijke vrijwillige overuren een oplossing kunnen bieden. Als ACV zijn wij voorstander van te werken met zoveel mogelijk vast personeel en de mensen ook zo weinig mogelijk overuren te laten presteren om een goede work-life balance te behouden, maar de realiteit noopt tot oplossingen. Voor ons ligt de oplossing alleszins niet in iedereen de gewoonte te laten aannemen om een flexijob te nemen.  

• ACV Openbare Diensten: ‘Het niet respecteren van de rij- en rusttijden is een bijzonder gevaarlijke situatie’.