Bus

Meerdere organisaties die busreizen organiseren kampen met uitval van veel boekingen vanwege het coronavirus. De Telegraaf peilde ondermeer bij Bolderman, TUI en Oad, die merken dat consumenten terughoudend zijn met het boeken van busreizen.

Zo zegt Bolderman Excursiereizen in de krant dat het bedrijf de helft minder aan boekingen heeft dan normaal in deze tijd van het jaar. “Gelukkig hebben we de laatste tijd goede resultaten geboekt en hebben we wel wat vlees op de botten.” De woordvoerder van het bedrijf geeft aan dat Bolderman ongeveer twintig reizen tot mei naar Italië had gepland. Die worden omgeboekt of kosteloos geannuleerd.

Ook Oad lijdt onder de coronavrees. “Wij hebben in de gaten dat klanten voor busreizen, dat zijn met name ouderen, een afwachtende houding aannemen”, zegt een Oad-woordvoerder. Het aantal boekingen voor busreizen ligt bij Oad zo’n 30 procent lager dan in vergelijkbare periodes in andere jaren. Het aantal omboekingen en kosteloze annuleringen valt volgens de woordvoerder nog mee omdat er voor deze tijd van het jaar relatief weinig reizen op de planning staan.

Een woordvoerster van TUI, waar ook Kras Reizen onder valt, kan of wil (nog) geen exacte getallen noemen van het aantal boekingen en annuleringen maar zegt wel dat consumenten terughoudend zijn met het boeken van busreizen. “De boekingen vallen echter nog niet stil.”

• Boekingen busreizen lopen enigszins terug door coronavrees.

Volgens de Leeuwarder Courant vrezen Friese buschauffeurs dat de nieuwe aanbesteding voor het openbaar busvervoer verder zal knagen aan hun arbeidsomstandigheden. De nieuwe concessie voor het openbaar vervoer van de provincie Fryslân moet per 2022 ingaan en geldt dan meteen voor tien jaar. Er staat dus veel op het spel.

Het gevaar dreigt dat elkaar beconcurrerende vervoersmaatschappijen als Arriva, Qbuzz en Connexxion zo scherp op de concessie gaan inschrijven, dat het personeel daar de dupe van wordt. “Je merkt nu al dat de werkgever de randjes opzoekt’’, zegt Kobus Piersma. Hij kroop in 1995 voor het eerst achter het stuur van een bus bij het toenmalige provinciale busvervoerbedrijf FRAM. Tegenwoordig rijdt de ervaren buschauffeur voor Arriva op de stadsbus in Leeuwarden.

Piersma en zijn collega’s voelen zich vaak opgejaagd door onmogelijke tijdsschema’s. “De werkdruk is de laatste jaren vrij hoog geworden’’, verduidelijkt hij. “Vroeger zat je maximaal twee en een half uur achter het stuur, tegenwoordig is dat zomaar drie en een half uur. Als je dan tot in de late uurtjes moet rijden, word je soms toch wel een beetje gaar.’’

FNV-bestuurder Anita Dries concludeert ook dat het aanbestedingsproces resulteert in een steeds verdere uitholling van het openbaar vervoer. “De vervoersmaatschappijen laten hun chauffeurs soms een onder een andere, goedkopere cao rijden,” vertelt ze in de LC. Het aanbestedingsbestek biedt de uitvoerder dan ruimte om zo’n 25 arbeidsplaatsen onder te brengen in de cao voor het besloten busvervoer (voor touringcars). 

Qbuzz doet dat nu al bij twee Groninger buslijnen, weet Dries. “Dat scheelt de chauffeurs 300 tot 500 euro bruto in de maand. Ze moeten veel langere werkdagen maken en krijgen hun pauzes niet uitbetaald. Voor zo’n busmaatschappij is dat gewoon een verdienmodel.’’ Dat moeten we in Friesland toch niet willen, vindt Piersma, zelf een echte vakbondsman. Hij ziet ze weleens passeren, de touringcarcollega’s.

“Tegenwoordig laten planners gewoon een computerprogramma los op de te rijden routes, legt Piersma uit. “Ze meten de totale afstand van zo’n buslijn en daar plakken ze dan een bepaalde tijd aan. Er wordt niet gekeken naar 30 kilometerzones of dat er een omaatje met rollator en een zak aardappels bij de halte staat. Voor zo’n halte staat drie minuten ingepland, maar als ik zo’n omaatje wil helpen, kost dat zomaar vijf minuten.’’ En daarna moet het gaspedaal ietsjes dieper worden ingedrukt, want weer leidt tot stress.

De vakbond vindt dat de provincie als opdrachtgever moet zorgen voor goed werkgeverschap. Maar de provinciebesturen zijn geneigd die bal bij de vervoersmaatschappijen neer te leggen, zegt FNV-bestuurder Dries. “Wij hebben liever dat de provincie zegt: we staan voor een goed product. Hoe krijgen we meer mensen in die bus?’’

FNV-leden uit het streekvervoer legden hun zorgen voor aan Statenleden van PvdA, GroenLinks en Partij voor de Dieren. Uiteindelijk diende een meerderheid van negen fracties een amendement in dat er voor moet zorgen dat de cao voor het stad- en streekvervoer als uitgangspunt gaat gelden. Al ziet Dries het graag nog wat scherper in het aanbestedingsdocument geformuleerd.

• De vakbond FNV en Friese buschauffeurs maken zich zorgen over de aanbesteding openbaar busvervoer.

Het zijn niet alleen Chinese toeristen die Europa niet meer bezoeken. Ook binnen de EU wordt minder gereisd omdat grote, maar ook kleinere, evenementen worden geannuleerd. Insiders in de toeristische sector verwachten dat de verliezen snel op zullen lopen. De Europese Commissaris voor de Interne Markt, Thierry Breton, ziet het ondanks maandelijkse verliezen van € 1 mrd., relatief rooskleurig, rapporteerde vakmagazine Skift.

Het coronavirus is zijn derde volledige maand ingegaan. Inmiddels kan de toeristische sector de omvang van de financiële impact nauwkeuriger in beeld brengen. De Europese Commissaris voor de Interne markt, Thierry Breton vertelde maandag aan een Frans televisiestation dat de geschatte financiële tol van het virus op de toeristische sector in Europa ongeveer € 1 miljard per maand bedraagt. Dit cijfer houdt rekening met de ongeveer twee miljoen verloren hotelnachten die de lidstaten van de Europese Unie in januari en februari hebben gemeld.

De rapporten volgen het nieuws gedurende het weekend dat een van de grootste toeristische trekpleisters op het Europese continent – het Louvre in Parijs – gesloten was.

Hoewel de opmerkingen van de commissaris gericht waren op het verlies van Chinese aankomsten in Europa, is het waarschijnlijk dat de achteruitgang verder zal doorgaan, omdat grote bijeenkomsten over de hele wereld – waaronder de leidende (en omvangrijke) toeristische handelsbeurs ITB in Berlijn, de autoshow in Genève en een belangrijke OV-vakbeurs en conferentie, de IT-Trans in Karlslruhe – worden geannuleerd en reizigers in alle landen het advies krijgen om toch vooral thuis te blijven.

In een ander voorbeeld noemde het hoofd van de Italiaanse hotelassociatie de verhoogde reisadviezen van de VS voor Italië als de “laatste klap” voor de toeristische industrie van het land.

De EU Commissaris zei dat de EU voorlopig verwacht dat de economische impact van het coronavirus “relatief beperkt” zal zijn buiten de toeristische sector en een paar andere industrieën. De EU zal dat beeld opnieuw bekijken wanneer bedrijven in maart hun resultaten beginnen te rapporteren.

• EU-Commissaris Thierry Breton noemt impact coronavirus buiten toeristische en aanpalende sectoren ‘relatief beperkt’.

“Alle kernen in Fryslân die nu een vorm van openbaar vervoer hebben, houden dat ook in de toekomst.” Dat verzekerde Gedeputeerde Avine Fokkens-Kelder Provinciale Staten. De achtergrond van de vragen in de Staten is het Ontwerp Programma van Eisen (PvE) gemaakt voor de aanbesteding van het openbaar busvervoer in de periode 2022-2032. De inspraakperiode loopt nog tot tot en met 17 maart. Er zijn inmiddels als 55 reacties binnengekomen. Centraal in het Ontwerp PvE staan verduurzaming en maatwerk.

Vooral de (dorps)kernen die door het strekken van buslijnen verstoken zijn van OV dat door de kern rijdt in plaats van er omheen, maken zich zorgen. “We willen een openbaar vervoer dat aansluit bij wat deze tijd vraagt’’, zei Gedeputeerde Fokkens-Kelder tegen Provinciale Staten. “Bijvoorbeeld de behoefte om snel en efficiënt van A naar B te gaan. Maar we willen met het openbaar vervoer ook de leefbaarheid op peil houden op het platteland.”

Daartoe bevat het Ontwerp PvE minimum-eisen. De ervaring is dat bedrijven die het openbaar vervoer willen verzorgen, meer zullen bieden dan er wordt gevraagd. Bovendien is het Ontwerp PvE nog maar een ontwérp. De provincie kan dat naar aanleiding van de inspraakreacties nog bijstellen.

En dat zal ook gebeuren, zei de Gedeputeerde. Zo zijn er in het ontwerp ten onrechte dorpen weggevallen. Die zullen in de definitieve versie wél worden opgenomen. Belangrijk uitgangspunt is wél dat de provincie geen lege bussen wil laten rijden. “Ik wil geen lucht vervoeren maar personen’’, zegt Fokkens-Kelder. Door middel van maatwerk kan de provincie in veel gevallen toch vervoer regelen als er te weinig passagiers zijn voor een grote bus.

• Friese Gedeputeerde Fokkens-Kelder: ‘Kernen die nu openbaar vervoer hebben, houden dat ook.’

Verschillende Europese organisaties op het gebied van taxi-, tour- en openbaar vervoer informeerden eind deze week hun leden over de te nemen maatregelen. Tegelijk probeerden ze in de enorme stroom van tegenstrijdige berichten enige orde te scheppen.

Het Covid-19 virus (het ‘Coronavirus’) is ook buiten China bezig aan een snelle opmars. Speciaal voor touringcarondernemers die groepsreizen aanbieden in de landen waar het virus aanwezig is, heeft de Belgische FBAA een serie folders ontwikkeld met de belangrijkste informatie over de situatie in Italië, over klanten die een reis willen annuleren en wat te doen met de eigen medewerkers.

Koninklijk Nederlands Vervoer verwijst net als de FBAA naar de landelijke gezondheidsdienst en het crisiscentrum RIVM (https://www.rivm.nl/nieuws/actuele-informatie-over-coronavirus) en 0800-1351, maar merkt ook op dat er binnen Nederland geen vervoersbeperkingen of gebiedsafsluitingen (zoals in Italië) zijn. De kans daarop is volgens KNV zeer klein.

Wat buitenlandse reizen betreft, zijn reisadviezen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken leidend. Zo geldt voor Italië een aangepast reisadvies, waarin is vermeld dat enkele kleine gebieden in Lombardije niet te bezoeken zijn. Voor de meeste Europese landen zijn er echter geen beperkingen. 

“Voor zowel taxi- en zorgvervoer als voor het touringcarvervoer zijn er geen specifieke richtlijnen anders dan de gezondheidstips van het RIVM: ‘Was regelmatig goed je handen. Liefst met water en zeep. Als dat niet kan is reinigingsalcohol een alternatief. Hoesten of niezen kun je het beste doen in de binnenkant van je elleboog. Gebruik papieren zakdoekjes en gooi die na gebruik meteen weg.’”

Bij annulering van reizen en het intrekken van vervoersopdrachten, zo stelt KNV, “kunnen de algemene voorwaarden worden gehanteerd en kan doorgaans een beroep worden gedaan op de specifieke bepalingen over annulering en het vergoeden van de kosten daarvan.”

Zowel FBAA als KNV houden hun leden continu op de hoogte over nieuwe ontwikkelingen.

• Coronavirus: welke maatregelen moeten bus-, touringcar-, OV-en taxi-ondernemers nemen?

De autonoom rijdende Mission-bus, die als onderdeel van het Nederlands-Duitse Interreg-project Interregional Automated Transport (I-AT) ontwikkeld is, wordt de komende weken uitgebreid getest op het Aldenhoven Testing Center van de Universiteit van Aken. In I-AT werken 21 partners uit MKB, onderwijs- en onderzoeksinstellingen, grote ondernemingen, openbaar vervoerbeheerders en -bedrijven en overheidsinstellingen uit het Nederlands-Duitse grensgebied samen.

De ‘Mission’ is een elektrische shuttlebus, die plaats biedt aan 12 passagiers. Het voertuig kan met behulp van GPS, camera’s, lidar en andere meetsystemen op vaste routes autonoom rijden, maar indien gewenst kan de bus op de openbare weg ook gewoon door een chauffeur bestuurd worden. De Mission is de eerste automatische shuttlebus die uitgerust is met een ‘dual mode besturing’. De verwachting is namelijk dat er de komende jaren bij automatisch rijden in gemengd verkeer nog een bestuurder in het voertuig aanwezig zal moeten zijn.

De Mission-bus werd ontwikkeld door partners van het I-AT Project in het voor de voertuigontwikkeling verantwoordelijke werkpakket. De Mission is de opvolger van de WEpods, twee zelfrijdende shuttles, die de afgelopen jaren in diverse pilotprojecten in Nederland (o.m. Food Valley in Ede en Wageningen) en Duitsland gereden hebben. De Mission-bus is gebouwd door Urban Mobility Systems BV in Oss. De basis van de bus wordt gevormd door het onderstel van een Fiat Ducato, waarop UMS een lichte carrosserie van polyester sandwichpanelen heeft gebouwd. De bus heeft een elektrische aandrijving met een accupakket.

De Mission is een echte ‘Dual mode bus’. Dat wil zeggen dat het voertuig op vaste, vooraf gedefinieerde routes autonoom kan rijden, maar op de openbare weg ook op de traditionele manier door een chauffeur kan worden bestuurd. Daardoor biedt de bus – vergeleken met andere zelfrijdende shuttles – veel meer flexibiliteit en een betere inzetbaarheid voor diverse toepassingen. De bus heeft een kenteken en mag dus handbestuurd door een chauffeur gewoon op de openbaar weg rijden. Om autonoom te kunnen rijden zijn er uiteraard speciale vergunningen voor specifieke routes noodzakelijk en moet de bus nog een aantal keuringen en tests ondergaan.

Voor het autonoom rijden is de bus door de firma Jonker Makis Robotics uitgerust met sensorsystemen en computertechnologie. De bus beschikt over een GNSS-systeem voor positiebepaling met behulp van geavanceerde satellietpeilingen in combinatie met de berekening van wielomwentelingen, stuurhoek en een versnellingsmeter. Ook worden camera’s gebruikt waarmee de bus belijningen op de weg kan volgen. Verder is de bus uitgerust met Lidar- en radarsystemen om objecten rond de bus waar te nemen en daarop te kunnen reageren. Met behulp van deze systemen moet de bus uiteindelijk met een snelheid van dertig kilometer per uur autonoom over de weg kunnen rijden.

Medio maart worden overheden, OV-bedrijven, fleetowners en R&D-bedrijven uitgenodigd om demonstraties van de Mission bij te wonen, zodat ze zich een indruk van het nieuwe dual mode voertuigconcept kunnen vormen.

De presentatie van de Mission is de laatste fase van I-AT Project, dat in juni wordt afgerond. Na afsluiting van project zullen de technologie en de kennis die in het I-AT project zijn opgebouwd, ter beschikking worden gesteld aan niet-commerciële bedrijven en organisaties die in de technologie voor autonoom rijden geïnteresseerd zijn. (www.i-at.nl)

• Nieuwe autonoom rijdende Mission-bus wordt getest op circuit in Aldenhoven.

Vorige dinsdag vroegen de International Road Transport Union (IRU) en de European Transport Workers’ Federation (ETF) als sociaal partners in het Europees Parlement opnieuw de aandacht van MEP’s voor het probleem van het chauffeurstekort. Dat gebeurde ter gelegenheid van de viering van de 20e verjaardag van het comité dat werkt aan de Europese sociale dialoog binnen het wegvervoer. De IRU en de ETF maakten de EU-beleidsmensen duidelijk dat het chauffeurstekort de laatste jaren enorm is toegenomen.

In het Europese vracht- en personenvervoer raakten in 2019 maar liefst 20% van de vacatures voor chauffeurs niet ingevuld. De werkomstandigheden dragen hiertoe bij. Daarom stelden de IRU en de ETF de beleidsvoerders voor om te zorgen voor meer en veiligere parkeermogelijkheden voor de (vrachtwagen)chauffeurs en een efficiëntere toepassing van de sociale regelgeving.

Vooral vragen de sociale partners aan de EU-politici om voor die parkeerterreinen voldoende financiële middelen te voorzien, en voor de goede toepassing van de sociale regels een digitaliseringsstrategie te ontwikkelen voor het gehele wegvervoer.

• De IRU en de ETF maakten de EU-beleidsmensen duidelijk dat het chauffeurstekort de laatste jaren enorm is toegenomen. Foto FBAA.