Bus

Tweeduizend steden over de hele wereld hebben nu ov dat wordt uitgevoerd en gepland met behulp van het ov-softwareplatform van Optibus. Zojuist is daar Dr. Richard Linien GmbH & Co KG, een van de grootste busbedrijven in Oostenrijk en de grootste door de eigenaar geleide operator in de Duitstalige regio, bijgekomen. Dit bedrijf brengt Wenen en andere Oostenrijkse steden, waaronder Graz, Linz, Villach en St. Pölten, in het Optibus-netwerk.

Dr. Richard is een familiebedrijf van de derde generatie dat al meer dan 90 jaar actief is in heel Oostenrijk. De vloot biedt miljoenen kilometers aan diensten in het hele land, variërend van openbaar vervoer tot bus- en touringcarverhuur voor evenementen, conferenties en groepsreizen.

Dr. Richard is een belangrijke speler in het Verkehrsverbund Ost-Region (VOR), het ov-netwerk rond de regio Wenen, waar tweederde van het ov van het land plaatsvindt. In de komende jaren wil Dr. Richard de vloot uitbreiden, investeren in elektrische bussen en hun busgarages en -depots upgraden. Die veranderingen vereisen updates van diensten en dienstregelingen, met gevolgen voor de reizigers die deze diensten gebruiken, de chauffeurs die ze leveren en de planners die ze ontwerpen. Door gebruik te maken van de krachtige technologieën achter de end-to-end-software van Optibus, krijgen de planners van Dr. Richard een sneller en eenvoudiger werkproces voor het aanpassen van het netwerk en kunnen ze de beste scenario’s ontdekken om aan de behoeften van alle partijen te voldoen. Het resultaat voor Dr. Richard is een milieuvriendelijkere bedrijfsvoering en een betere service-efficiëntie voor passagiers.

“Het openbaar vervoer staat centraal in de mobiliteitsmarkt. De vraag naar diensten neemt alleen maar toe. Door te investeren in innovatie, technologie en onze medewerkers, geven we onze medewerkers de tools en kennis die nodig zijn om de huidige en toekomstige uitdagingen aan te gaan en een impact te creëren op het leven van passagiers en chauffeurs in steden in heel Oostenrijk”, aldus Werner Gumprecht, CEO van Dr. Richard.

Het aantal steden waarin de software van Optibus is uitgerold, is de afgelopen negen maanden verdubbeld sinds Santiago de 1000e stad van Optibus werd met de ondertekening van MetBus, de grootste ov-operator (PTO) in Chili. Vandaag de dag wordt de software van Optibus in 2.000 steden en in 30 landen over de hele wereld gebruikt.

• Optibus bereikt met uitbreiding naar Wenen 2.000 steden. Foto Optibus/Richard M. Scheer.

“De cruiseterminal gaat weg uit het centrum van Amsterdam,” dat beloofde de ene na de andere Amsterdamse wethouder, want te toeristisch, te vuil en een sta-in-de-weg voor een brug over het IJ. Maar jaren na de eerste belofte, concludeert Het Parool, is er nog steeds geen zicht op een verhuizing. Voor de touringcarsector zijn de cruises met de vele passagiers een interessante inkomstenbron. De PTA biedt ook een riante en efficiënte in- en uitstapfaciliteiten voor de touringcars. Een flink aantal touringcarbedrijven uit de Amsterdamse regio pikt cruisepassagiers op voor daguitstapjes.

Het imposante MSC Splendida (iets langer dan 333 m. 38 m. breed en 58 m. hoog), met ruimte voor zo’n vierduizend passagiers, meerde in mei 2015 voor een dag aan bij de Passenger Terminal Amsterdam (PTA). Het is ook in die periode dat de gemeenteraad voor het eerst heeft gezegd dat zulke schepen niet meer in het centrum van Amsterdam horen – ook al ligt de PTA officieel in Oost. Het toerisme in de stad loopt de spuigaten uit. Maar zeven jaar later is het stil rond de verplaatsing van de zeecruiseterminal. PTA-directeur Dick de Graaff heeft de afgelopen maanden geen gesprekken meer gevoerd over een eventuele verplaatsing. Ook in de politiek is het geen gespreksonderwerp. Zo wordt er met geen woord over gerept in het coalitieakkoord.

Nadat toenmalig wethouder Kajsa Ollongren (Economische Zaken) in 2016 had aangekondigd dat de PTA moest verhuizen, zijn verschillende locaties binnen en buiten de stad voorbijgekomen. Eind 2016 wees het Amsterdamse gemeentebestuur de Coenhaven aan als potentiële nieuwe locatie. Met het coalitieakkoord ‘Een nieuwe lente en een nieuw geluid’ in 2018 zei het stadsbestuur onder leiding van GroenLinks dat er gekeken moest worden naar een locatie buiten Amsterdam. De belangrijkste kandidaten, Zaanstad en Velsen, waartoe IJmuiden behoort, zaten hier echter niet op te wachten. Na onderzoek concludeerde de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied in 2019 dat de Coenhaven de enige potentiële locatie is buiten de huidige plek.

Een commissie boog zich in opdracht van Amsterdam en het Rijk niet veel later over waar mogelijke bruggen over het IJ het best kunnen komen. In 2020 kwam ook voorzitter Alexander D’Hooghe met de aanbeveling om de zeecruiseterminal naar de Coenhaven te verplaatsen: “Daar kunnen mensen toch niet wonen, die stinkende schepen kunnen best naast de tunnel.” In februari 2021 besloot het toenmalige stadsbestuur dan ook voor de tweede keer dat dit maar de plek moest worden.

Sindsdien is er weinig gebeurd. De cruiseterminal zelf heeft geen haast: verplaatsing zorgt ervoor dat ongeveer de helft minder cruiseschepen kunnen aanmeren, vanwege de beperkte ruimte. Het verplaatsen gaat ook gepaard met een “aanzienlijke en (deels) mogelijk onrendabele” investering, zo concludeerde onderzoek van Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied.

Een woordvoerder van wethouder Hester van Buren (Haven) verwijst naar de beleidsnota ‘Zeecruise op Koers’ uit februari, waarin staat dat de gemeente het aantal zeecruises wil verminderen van 250 naar maximaal 190 per jaar. Ook bevestigt de woordvoerder dat de Coenhaven nog steeds de voorkeurslocatie is, maar dat de stand van zaken ‘ongewijzigd’ is.

Daarnaast wijst ze naar de gewenste ‘sprong over het IJ’, vaste oeververbindingen tussen Noord en Centrum. De verplaatsing van de PTA hangt samen met de planning hiervan, zegt ze. Die bruggen over het IJ zijn echter verre toekomstmuziek.

Niet iedereen is daar blij mee. Amsterdammers willen graag een brug, veel inwoners zien deze ‘varende flatgebouwen’ als vervuiling voor de stad en burgemeester Femke Halsema heeft moeite met het type toerist dat het trekt naar Amsterdam.

Halsema zei in een NRC-podcast vorige week: “Veel cruisetoeristen worden een paar uur losgelaten en gaan dan eten bij de internationale ketens, waardoor het voor de middenstand weinig betekent. De toeristen hebben weinig tijd voor musea, maar bezoeken wel het ‘red light district’. Dat betekent dat je onze stad consumeert, maar weinig betekent voor de stad.”

Een flink deel van de cruisepassagiers wordt door touringcars vervoerd naar toeristische bestemmingen. Daarvoor beschikt het PTA over uitstekende en efficiënte in- en uitstapfaciliteiten om in korte tijd veel cruisepassagiers te kunnen verwerken.

Kees Noorman is directeur van het grote bedrijvennetwerk Oram en behartigt belangen van bedrijven in de haven. “Of je PTA nu wel of niet verplaatst: de passagiers van die schepen komen toch wel naar Amsterdam. Het is ceremonieel. Als je minder toeristen wilt, dan is verplaatsen niet de oplossing.”

Voor PTA-directeur Dick de Graaff is het vooral afwachten. In het voorjaar worden beslissingen genomen over de investeringen die de stad de komende jaren wil doen, waaronder de verbindingen over het IJ. “Ik neem aan dat dit het moment is om over een eventuele verplaatsing te praten.” Ook het Havenbedrijf koppelt de eventuele verplaatsing van de terminal aan de sprong over het IJ.

Ondertussen wordt bij de huidige PTA walstroom aangelegd, zodat vanaf 2025 cruiseschepen groene stroom kunnen gebruiken nadat ze zijn aangemeerd in Amsterdam. De enige concrete stappen worden dus op de huidige locatie gezet, verplaatsing lijkt – ook voor aanrijroutes en de in- en uitstapfaciliteiten voor touringcars – ver weg.

• Verhuizing Amsterdamse Passenger Terminal voor cruiseschepen (PTA) lijkt – ondanks mooie beloften – ver weg. Foto PTA.

Het rapport van de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) over onveiligheid op de buslijnen van Qbuzz tussen Emmen en Ter Apel (buslijnen 72 en 73) lijkt in de la te zijn beland bij de regionale vervoerder. Edwin Kuiper, bestuurder FNV Streekvervoer: “Het rapport is in juli naar de directie van Qbuzz gestuurd en een aantal maatregelen moet voor 1 december a.s. zijn genomen. Maar werknemers hebben daar nog niets daarover gehoord. Laat staan dat de inhoud van het rapport met ze gedeeld is.”

In het rapport staan een aantal overtredingen van Arbeidsomstandighedenwetgeving. Ook wordt Qbuzz opgedragen maatregelen te nemen die zorgen voor voldoende veiligheid en gezondheid van de werknemers.
Kuiper: “De aanpak van agressie en geweld staat of valt bij erkenning van het probleem. Dit ontbrak bij Qbuzz. Met als gevolg dat de onveilige werksituatie voortduurde en chauffeurs zich vorig jaar genoodzaakt voelden het werk neer te leggen.”  De FNV heeft daarop de NLA ingeschakeld. Kuiper: “We wilden niet alleen erkenning van het probleem, maar ook oplossingen voor de lange termijn die zorgen voor voldoende veiligheid.”

Ook na de brief van de NLA bleef het stil vanuit Qbuzz. Kuiper: “We hebben niets gezien van maatregelen, verbeteringen of excuses vanuit de werkgever. Juist als het om veiligheid gaat heb je een werkgever nodig die de zaken serieus neemt, die achter de werknemers staat. Het vertrouwen van de chauffeurs in hun werkgever is flink aangetast.”

Om het vertrouwen te herstellen eist de FNV van Qbuzz dat zij erop toe ziet dat de afgesproken maatregelen om de veiligheid te vergroten, waaronder camerabewaking, gerealiseerd worden. Kuiper: “De werkgever moet ook zaken die ze zelf kan oplossen om de veiligheid te vergroten oppakken. Een werkgever is verplicht om te zorgen voor een veilige werkplek.”  Daarnaast stelt de FNV dat er bij Qbuzz een cultuurverandering nodig is. Kuiper: “Excuses voor het falen in het verleden is een eerste stap. Niet alleen om aan te geven dat je het in de toekomst anders aan gaat pakken, maar ook om het vertrouwen van buschauffeurs te herstellen.”

Lees hier: Rapport Arbeidsinspectie Qbuzz.pdf

• FNV: Qbuzz houdt rapport Arbeidsinspectie over onveiligheid buslijnen Emmen-Ter Apel stil. Redactiefoto.

Shell en FlixBus zijn een samenwerking op lange termijn aangegaan voor de ontwikkeling van alternatieve brandstoffen voor langeafstandsbussen. Deze samenwerking is bijzonder strategisch voor beide ondernemingen omdat zij samen willen bouwen aan de infrastructuur die nodig is om het bus-voertuigpark uitstootvrij te maken. Het eerste gezamenlijke project moet de ontwikkeling en invoering van bio-LNG voor de busvloot van FlixBus bevorderen. De twee bedrijven hebben zich ten doel gesteld binnen twee jaar tot 50 FlixBus-voertuigen uit te rusten met bio-LNG-technologie. De bio-LNGzal worden geproduceerd uit landbouwresiduen.

Met deze samenwerking willen Flix en Shell investeren in de ontwikkeling en levering van alternatieve brandstoffen zoals bio-LNG, HVO (biodiesel op basis van plantaardige oliën), biobrandstoffen, plus waterstof en elektriciteit voor toekomstgerichte langeafstandsbusdiensten. Beide ondernemingen zijn internationaal sterk vertegenwoordigd en zien een groot potentieel in de gezamenlijke langetermijnplanning en het ontwerp van de desbetreffende infrastructuur.

Op de langste FlixBus-lijn in Frankrijk (Brest-Grenoble) experimenteert Flix sinds enige tijd samen met HVO-leverancier Saipol en Volvo Bus in het gebruik van de alternatieve brandstof Oleo 100, gemaakt uit koolzaad. Inmiddels rijden ook op andere routes in Frankrijk deze HVO-bussen.

“Shell en Flix zetten zich in om de toekomst van mobiliteit op een duurzame manier vorm te geven. Met deze samenwerking zetten we een mijlpaal voor meer duurzame mobiliteit en het uitstootvrij maken van langeafstandsbusdiensten”, zegt Sönke Kleymann, directeur van euroShell Deutschland GmbH & Co KG.

• FlixBus en Shell ontwikkelen samen alternatieve brandstoffen. Foto FlixBus.

Vorige week werd een chauffeur van De Lijn in Brugge aangevallen door een passagier met een pitbull. Vandaag komt de Brusselse rapper Youssef Swatt’s met een nummer voor het Brusselse ov-bedrijf MIVB naar buiten, waarin hij het geweld aanklaagt dat MIVB-medewerkers dagelijks meemaken.

Voor de Federatie van Belgische Autobus- en Autocarondernemingen (FBAA), de christelijke en socialistische vakbonden is de maat eveneens vol. “Het aantal gevallen van verbale en fysieke agressie tegen onze chauffeurs is letterlijk ontploft. Onze chauffeurs krijgen nu dagelijks te maken met gewelddadig gedrag, en nog melden ze niet eens elk incident”, klinkt het.

Zowel in Vlaanderen als Wallonië zijn de functies van autobuschauffeur, autocarchauffeur en autobusmecanicien officieel erkend als knelpuntberoep. “Het is bijzonder moeilijk om personeel te vinden, waarbij de coronacrisis de problematiek alleen maar versterkt heeft. De vergrijzing speelt onze sector bovendien parten en de energiecrisis is een nieuwe klap voor onze veelgeplaagde ondernemers. Neem daarbij nog het stijgend aantal agressiegevallen en u begrijpt dat het ondernemersklimaat voor bus- en autocarbedrijven gewoon onleefbaar is geworden en dat chauffeurs haast niet meer te vinden zijn. Wie wil deze job nog uitoefenen””, aldus de FBAA en de vakbonden.

De werkgeversfederatie FBAA, de socialistische vakbond ABVV en de christelijke vakbond ACV komen nu met twee concrete eisen:

• Meer en beterecontroles ter ondersteuning van de chauffeurs
• Nultolerantiedoor politie en parket (OM) bij geweld

“De politiek moet een duidelijk signaal geven. Geweld kan nooit en nergens. Niet tegen mensen in veiligheidsberoepen, maar ook niet tegen mensen in andere maatschappelijk relevante functies, zoals dat van autobus- of autocarchauffeur. De geweldstoename moet dringend stoppen vooraleer de escalatie niet meer te stoppen valt”, klinkt het in koor.

• Belgische bussector en vakbonden hebben buik vol van agressiegevallen tegen chauffeurs en vragen twee onmiddellijke maatregelen aan politici.

Het Noorse ov-bedrijf Nobina Fleet Norge AS heeft 64 e-bussen besteld bij BYD, ’s werelds grootste fabrikant van new energy-voertuigen en energiebatterijen. De e-bussen zullen in het tweede kwartaal van 2023 in Noorwegen worden afgeleverd. Het gaat hierbij om een bestelling van 40 exemplaren van de eBus met lage vloer

Deze nieuwe bestelling betreft 40 exemplaren van de 12 meter eBus met lage vloer en 24 exemplaren van de BYD eBus met lage instap met een lengte van 15 meter. Na aflevering zullen ze gaan rijden in de regio Nedre Glomma op door Nobina geëxploiteerde routes.

Zowel de 12 meter lage vloer-versie als de 15 meter versie met lage instap van de BYD eBus, profiteren van de ijzerfosfaat-batterijtechnologie van BYD, die is ontwikkeld om optimale veiligheid, betere prestaties en een grotere actieradius te bieden. Een ander belangrijk voordeel dat deze eBussen bieden, is de unieke 6-in-1-controller van BYD die het gehele ecosysteem van de bus integreert in één module ten behoeve van meer betrouwbaarheid en een meer operationele efficiëntie. Bovendien verhoogt het Battery Thermal Management System van BYD de betrouwbaarheid en efficiëntie in extreme klimaten. De eBus van BYD is dan ook een zeer geschikte optie voor gebruik in Noorwegen met zijn wisselende weersomstandigheden.

De BYD-bussen met lage vloer en een lengte van 12 meter bieden een indrukwekkende actieradius van maximaal 450 km per lading, terwijl de grotere BYD-bussen met lage instap en een lengte van 15 meter een actieradius van 400 km bieden, wat ze uitermate geschikt maakt voor ov-bedrijven.

Nobina heeft momenteel meer dan 300 volledig elektrische bussen van BYD in gebruik of in bestelling, die rijden in steden in Zweden, Noorwegen en Finland. Momenteel zijn er meer dan 650 exemplaren van de BYD eBus in gebruik of in bestelling in heel Scandinavië, die samen 55 miljoen kilometer afleggen en de CO2-uitstoot met meer dan 59.000 ton verminderen.

• Nobina in Noorwegen bestelt 64 e-bussen bij BYD.