Rail

Epidemiologen maken zich, volgens de NOS, zorgen over te volle treinen bij NS. De afgelopen weken kwamen er verschillende signalen binnen over volle treinen. “In een drukke trein kun je geen afstand houden, maar dat hoeft volgens de overheid ook niet omdat je een mondmasker draagt. Maar een mondmasker helpt wel een beetje, maar beschermt je absoluut niet 100 procent. Ik ben verbaasd dat dit gewoon kan hier”, zegt epidemioloog Frits Rosendaal. “Ik zou nu echt niet een half uur schuin tegenover iemand willen zitten.”

Epidemioloog Amrish Baidjoe is het met Rosendaal eens. “In een drukke trein zit je vrij dicht op elkaar, een langere duur, met weinig ventilatie: de kans dat je dan de lucht van iemand inademt is best groot en ook een hoog risico” aldus de NOS.

Hoeveel besmettingen er in het openbaar vervoer plaatsvinden, is niet bekend. Het RIVM vraagt deze gegevens niet op bij de GGD. “Het is praktisch onhaalbaar om erachter te komen of iemand in het openbaar vervoer besmet is geraakt. Als de GGD voor het bron- en contactonderzoek aan jou vraagt waar je besmet kunt zijn geraakt, zul je niet snel de trein of de supermarkt noemen”, vertelde een woordvoerder de NOS.

NS laat – in Treinreiziger.nl – weten niet van plan te zijn langere treinen in te zetten. Het bedrijf zegt dat er geen trajecten bekend zijn waar treinen consequent te druk zijn. Het bedrijf erkent dat er de afgelopen weken door winterweer minder materieel beschikbaar was, maar dat is volgens NS niet de enige oorzaak. “Het overgrote deel van de druktemeldingen heeft te maken met incidenten zoals verstoringen. Van structurele drukte is geen sprake, het zijn momentopnames” reageert Inge Rijgersberg namens NS.

Het spoorbedrijf benadrukt dat de trein alleen bedoeld is voor noodzakelijke reizen. “We kregen afgelopen weekend ook de vraag of we treinen naar Zandvoort zouden verlengen vanwege het mooie weer. Dan geef je ook een gek signaal af. Je wilt juist dat mensen alleen voor een noodzakelijke reis de trein gebruiken” zegt Rijgersberg. NS vervoert op dit moment circa 25 procent van het normale aantal reizigers. Tijdens de eerste golf bleef dat cijfer steken op circa 10 procent.

Treinreiziger.nl noteerde wel een aantal interessante reacties van reizigers. Zo schreef Annemiek eergisteren: “De trein is voor veel mensen die noodzakelijke reizen maken verreweg de zwakste schakel ten opzichte van alles waarin zij rekening houden met de coronamaatregelen. En bij NS kan niemand het iets schelen. Totaal idioot! Om nog maar te zwijgen over het vervangende busvervoer, waar de plaatsen tot de laatste plek bezet zijn, waar de damp op de ramen staat. En NS vindt het prima, want het is niet verboden en voor het eigen personeel worden taxi’s geregeld.”

• Epidemiologen maken zich zorgen over te volle NS-treinen. Foto NS Community.

In een Europese alliantie  met SNCF, SBB en ÖBB wil de Deutsche Bahn (DB) weer nachttreinen gaan aanbieden. Maar de DB gaat zelf geen nieuwe slaaprijtuigen aankopen. Dit blijkt, aldus Tagesspiegel, uit een reactie van de federale regering op vragen van de FDP-fractie. “DB Fernverkehr AG heeft geen slaapwagens meer en is niet van plan nieuwe slaapwagens te kopen of te leasen”, schrijft staatssecretaris Enak Ferlemann (CDU). De DB AG neemt met eigen (gewone) rijtuigen deel aan de nachttreinverbindingen van haar Europese partnerspoorwegen. Ook is de DB van plan om de reguliere ICE- en Intercity-treinen te blijven gebruiken voor het nachtverkeer binnen Duitsland.

“Een gemiste kans”, zegt FDP-verkeersdeskundige Christian Jung. “Het idee om ‘s nachts zittend te rijden is lang niet zo aantrekkelijk als een slaapwagen.” In december kondigden de spoorwegen van Duitsland (DB), Frankrijk (SNCF), Oostenrijk (ÖBB) en Zwitserland (SBB) een renaissance aan van het Europese nachtlijnennetwerk. Het was toen al duidelijk dat vanaf eind 2021 in eerste instantie alleen de Oostenrijkse Nightjet op de nieuwe verbindingen van Zürich via Keulen naar Amsterdam en van Wenen via München naar Parijs zou rijden. Dit omdat alleen de Oostenrijkse ÖBB (in samenwerking met de Zwitserse SBB) de afgelopen jaren nieuwe nachttreinen hebben besteld.

Maar nu wordt pijnlijk duidelijk dat de DB pas vanaf 2023 de nachttreinen op de lijn van Berlijn naar Brussel en Parijs zal willen ondersteunen. De DB is blijkbaar niet geïnteresseerd in een snelle uitbreiding van Europese nachttreinverbindingen. ÖBB heeft er in het verleden altijd op gewezen dat aanzienlijk meer nachtverbindingen alleen mogelijk zijn als andere spoorwegen nieuwe treinen bestellen. Toch vierde mobiliteitsminister Andreas Scheuer ‘zijn’ nachttreinalliantie in december als de intrede van de Trans-Europ-Express 2.0. In de toekomst komen er verschillende Europese sneltreinverbindingen onder de bekende retro merknaam TEE. Maar de Duitse federale overheid lijkt het proces niet verder te willen versnellen.

“Er zijn geen plannen om nachttreinverbindingen in het personenvervoer per spoor over lange afstanden te subsidiëren met federale fondsen”, schrijft Ferlemann in zijn antwoord aan de FDP. De federale regeringscommissaris voor spoorwegen ziet daarom geen mededingingsrechtelijk probleem in de nachttreinalliantie van de vier staatsspoorwegen. Een “bijna kwaadaardig antwoord”, zegt Christian Jung. De onderhandelingen over de nachttreinverbindingen werden uitsluitend gevoerd tussen de staatsspoorwegen. Ten minste één particuliere exploitant stapt nu kennelijk in de nachttreinsector. Volgens informatie van de federale overheid wil Transdev Duitsland vanaf zomer 2021 een nachttrein laten rijden tussen Berlijn, Kopenhagen en Stockholm in samenwerking met het Zweedse bedrijf Snålltåget, dat ook deel uitmaakt van de Transdev Group. Eind 2021 volgt dan een trein van Zweden naar Oostenrijk. Om het nachttreinennet te promoten hebben onder andere de Groenen sterk verlaagde prijzen voor rijpaden voorgesteld. De aanschaf van nieuwe slaapwagens zou in ieder geval financiering kunnen krijgen als onderdeel van de Europese Green Deal, meldt Ferlemann. Het gebruik van slaapwagens – en niet ICE’s met alleen zitplaaten – zou het reizen met nachttreinen veel aantrekkelijker maken.

Tijdens het Duitse EU-voorzitterschap vroegen de landen de Europese Commissie om een ​​financieringsprogramma op te zetten, zodat geïnteresseerde spoorwegen rollend materieel kunnen kopen voor grensoverschrijdend passagiersverkeer. Blijkbaar wordt het nachttrein-initiatief uit Duits perspectief overgelaten aan de drie andere landen. Frankrijk heeft inmiddels al nieuwe slaapwagens besteld, mede omdat het ‘nieuwe’ (vaak bestaande) nachtlijnen binnen Frankrijk (tot de Spaanse en Italiaans grens) weer in dienst gaat nemen.

• De DB schaft ondanks de Europese nachttrein-alliantie geen nieuwe slaapwagens aan, zoals de ÖBB wel doet voor de Nightjet. Foto ÖBB.

Rover is ontevreden over het herstel van de treindienst na de laatste grote (winter)storing en wil dat het ministerie van Infrastructuur een onafhankelijk onderzoek laat uitvoeren naar het herstel van de treindienst na een grote storing. Zo zou moeten worden voorkomen dat reizigers in de toekomst vaker te maken krijgen met langdurige beperkingen in de dienstregeling, zoals nu bij NS het geval is. 

Al anderhalve week heeft de reiziger bij NS te maken met uitgevallen treinen en geschrapte Intercity’s, nadat er op 7 februari een flink pak sneeuw viel. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft Rover toegezegd een evaluatie te gaan uitvoeren naar de oorzaken van de problemen. Rover wil dat er vooral wordt gekeken naar hoe de treinenloop in de toekomst sneller kan worden opgestart na een grote storing.

“De oorzaak van de problemen is wel duidelijk, tegen zulke sneeuwval is het Nederlandse spoor gewoon niet opgewassen,” concludeert Rover-directeur Freek Bos. “De vraag is vooral: hoe kan het dat de reiziger hier anderhalve week later nog zoveel last van heeft? Als er niet door corona minder reizigers waren geweest, was het nu een enorme chaos op het spoor. We willen herhaling dan ook voorkomen.”

Rover verwacht dat er in de toekomst vaker sprake zal zijn van ‘extreem weer’ zoals sneeuw, hitte en zware regenval. Rover hoopt dat onafhankelijk onderzoek kan uitwijzen hoe het spoor voortaan sneller de treinenloop op de rails kan hebben na grote verstoringen en daarmee beter ‘klimaatbestendig’ kan worden.

• Rover wil onderzoek van IenW naar traag herstel treindienst na winterstoring. Foto Rover.  

Vanaf komende maandag schaalt Arriva tussen Leeuwarden en Groningen en tussen Leeuwarden en Sneek het snel- en spitstreinenaanbod af. Door de coronacrisis zijn er weinig reizigers (vergeleken met dezelfde periode in 2019 reist nog maar 30% van de reizigers) en kan het grote aanbod snel- en spitstreinen op deze lijnen – ondanks de beschikbaarheidsvergoeding van het Rijk – niet meer uit. De provincie Fryslân gaat accoord met de afschaling, die tot 2 maart duurt (of zolang de lockdown geldt), mits op elk traject minimaal twee treinen per uur blijven rijden.

Tussen Leeuwarden en Groningen blijven er alleen in de spits twee sneltreinen over. Buiten de spits rijden hier tijdens de week alleen twee stoptreinen per uur. Op zaterdag blijft er in beide richtingen een sneltrein per uur over, die wel stopt in Feanwâlden en Buitenpost. Tussen Leeuwarden en Sneek gaat het aantal spitstreinen terug van vier naar twee.

• Arriva dunt snel- en spitstreinenaanbod van en naar Leeuwarden uit. Redactiefoto. 

Tijdens de afgelopen winterweek zijn een kleine 20.000 treinen geschrapt vanwege het winterweer. Dat heeft Treinreiziger.nl becijferd, aldus BNR Mobility. Het reizigersplatform Treinreiziger.nl keek naar het uitvalpercentage van treinen dat bijgehouden wordt door spoorbeheerder ProRail. “Op basis daarvan komen we tot de conclusie dat een kleine 20.000 treinen de afgelopen week niet gereden hebben’, aldus Hildebrand van Kuyeren van Treinreiziger.nl. “Als je ervan uitgaat dat iedere dag ongeveer 5.500 treinen rijden dan is 20.000 echt een gigantisch aantal.”

Volgens Van Kuyeren hebben de NS en ProRail geluk gehad. Door de coronacrisis reizen veel minder mensen met de trein. “Dat is eigenlijk het grote geluk. Anders was de chaos vele malen groter geweest.” Van Kuyeren vindt wel dat de NS en ProRail lering moeten trekken uit deze week van problemen op het spoor. “ProRail erkent dat het langer heeft geduurd dan gedacht, maar ze maken dit keer geen excuses. Daar koop je ook weinig voor. Er gaat zeker een grondige evaluatie volgen. Ze zijn niet blij hoe het is gegaan.”

• Afgelopen week 20.000 treinen geschrapt. “NS en ProRail hebben geluk gehad met coronatijd” Foto NS.

De Kennedyspoortunnel in Antwerpen is negen dagen gesloten. Infrastructuurbeheerder Infrabel werkt voort aan de renovatie van de 1,6 km lange tunnel. De treinen richting Gent en verder rijden via andere routes. In 2013 begon Infrabel met de gefaseerde renovatie van de ruim vijftig jaar oude spoortunnel onder de Schelde. Op 1 februari 1970 reed de eerste passagierstrein erdoor.

“We passen het veiligheidsniveau aan de geldende strenge tunnelnormen aan. Met onder meer brandwerende panelen, noodverlichting, afvoer van rook en warmte en een branddetectiesysteem. Bij de tunnelingang op Linkeroever bouwden we een evacuatieplatform met trappen en toegangsweg en op de rechteroever een twintig meter diepe evacuatiekoker. De bouw van deze schacht was een technisch hoogstandje en kostte twee miljoen euro. Bij een calamiteit in de tunnel kunnen we nu de reizigers snel evacueren”, legt Infrabel-woordvoerder Thomas Baeken uit.

De ingewikkelde renovatie duurt tot 2023 en zal dan circa 45 miljoen euro hebben gekost. “Met de NMBS en de operatoren in het goederenverkeer spreken we de tijdstippen af dat er geen treinen rijden. Dan kunnen we efficiënter en veiliger werken. Tot nog toe werkten we alleen tijdens een aantal weekenden. De krokusvakantie bood de kans om tien dagen achter elkaar te werken en zo een belangrijke sprong voorwaarts in onze planning maken”, zegt Baeken.

Op de takenlijst staan de vernieuwing en verbreding van de dienstpaden (3,5 km) in de tunnel, de installatie van een rooster in de ventilatieschacht en de verbreding van de vijf nooduitgangen tussen de treintunnel- en autokoker richting Gent. Dankzij de medewerking van het Agentschap Wegen en Verkeer wordt een rijstrook in de tunnel afgesloten zodat veilig kan worden gewerkt.

Voor de aangepaste dienstregeling verwijst de NMBS naar nmbs.be en haar app die overigens die niet altijd de correctie info verstrekt. Wie geen internet of slimme telefoon heeft, wordt door de NMBS al jaren aan haar/zijn lot overgelaten. Een handige folder met  de aangepaste dienstregeling en toelichting over de werkzaamheden hoeft niet duur te zijn. (HWr)

• Technici installeren brandwerende panelen in de ruim vijftig jaar oude spoortunnel onder de Schelde in Antwerpen. Foto Infrabel.