Rail

De Provincie Gelderland start de aanbesteding voor de treindienst Amersfoort-Ede/Wageningen. De huidige dienstregeling wordt hierbij uitgevraagd. Vervoerbedrijven kunnen de komende vier maanden een aanbieding doen. In maart 2023 wordt bekend wie de nieuwe vervoerder wordt vanaf december 2023. Dan loopt het huidige contract af. 

De Provincie Gelderland kiest ervoor om de bestaande dienstregeling uit te vragen. In de loop van de concessieperiode kunnen er wel aanpassingen aan de dienstregeling plaatsvinden. Die optie is belangrijk omdat er in de regio’s Foodvalley en Amersfoort grote woningbouwplannen zijn. In het programma van Eisen zijn regels opgenomen waaraan eventuele aanpassingen moeten voldoen.  

Het programma van Eisen voor de treindienst stond vanaf 21 juni 2022 al open voor inspraak. Er kwamen reacties van vervoerders, ProRail en de reizigersorganisatie ROCOV en de gemeenten in het vervoersgebied. In de inspraakreacties werd onder andere gevraagd om het doortrekken van de treindienst naar Arnhem Centraal. Nu moeten reizigers overstappen op Ede-Wageningen. Ook kwam de vraag om een kwartierdienst over de gehele lijn. Voor beiden is nu geen aanleiding en er is ook geen budget voor. Dit heeft te maken met de sterk stijgende kosten van energie, de loonkosten en de nog steeds achterblijvende reizigersaantallen ten opzichte van 2019 voor de coronacrisis. Het programma van Eisen is naar aanleiding van de inspraak op een paar kleinere punten aangepast. Zo zijn de eisen rond de organisatie voor het platform RRReis verduidelijkt. 

De nieuwe vervoerder moet de huidige 7 treinstellen overnemen. Er wordt geïnvesteerd in de modernisering van de treinstellen, waarbij de huisstijl RRReis wordt geïntroduceerd. Inschrijvers worden uitgedaagd om met voorstellen te komen waardoor het comfort en de beleving toenemen. Op dit moment hebben 2 treinstellen toiletten én op de stations zijn toiletten. In de aanbesteding is vastgehouden aan de huidige financiële kaders en beleid. Dat betekent dat de toiletvoorziening blijft zoals deze nu is. Een minpuntje voor een aantal organisaties die al lang lobbyen voor toiletten in alle treinen op deze lijn.  

De concessie wordt gegund op basis van het gunningscriterium beste prijs-kwaliteitsverhouding. Het criterium prijs telt voor 50% mee. De score op het overige deel wordt bepaald op basis van het materieelplan (25%), het kwaliteitsplan (15%) en het personeelsplan (10%).

Voor de overname van personeel zijn wettelijke regels. Er geldt een overnameverplichting voor de machinisten en medewerkers Service en Veiligheid. Daarnaast is er een extra afspraak gemaakt: ook monteurs kunnen naar de nieuwe vervoerder. Zo blijft de kennis over de treinstellen geborgd. 

Voor deze concessie wordt de provincie opbrengst-verantwoordelijk: de inkomsten uit de kaartverkoop gaan naar de provincie en daarmee ook het risico als de opbrengst tegenvalt. De provincie betaalt een vaste vergoeding van maximaal 13 miljoen euro aan de vervoerder. Zo kan de huidige dienstregeling gereden worden ondanks dat er minder mensen met de trein reizen dan voor de coronacrisis. Hoe hoog de inkomsten zullen zijn voor de provincie is nog niet bekend. Dat is afhankelijk van de terugkeer van de reizigers. Het totale structurele budget van de provincie is zo’n 520 miljoen euro. Hiervan is een bedrag van 127 miljoen voor openbaar vervoer met bus en trein en het deeltaxisysteem HaltetraxRRReis gereserveerd. 

De energiecrisis raakt de ov-sector hard. Op de Valleilijn rijden elektrische treinen. Maar ook elektriciteit is fors duurder geworden. Bij andere concessies zijn de effecten nog groter. Dit was de directe aanleiding om zelfs in de noodconcessie Veluwe-Zuid weer met dieselbussen te gaan rijden in plaats van elektrische bussen.

• Provincie Gelderland start de aanbesteding voor Amersfoort-Ede/Wageningen. De treinen voor deze lijn blijven – gemoderniseerd – rijden. Slechts in twee van de zeven stellen zijn toiletten en dat blijft ook zo. Foto Provincie Gelderland.

De vakbonden bij NS (VVMC, FNV Spoor en CNV Vakmensen) hebben vanochtend vroeg een positief onderhandelingsresultaat bereikt over een nieuwe cao bij de NS. “We zijn blij dat we eruit zijn. Er ligt een mooi resultaat, dat we nu gaan voorleggen aan de leden. Goed nieuws ook voor alle reizigers, de treinen rijden deze week gewoon weer’, meldt onderhandelaar Jerry Piqué van CNV Vakmensen.

Het onderhandelingsresultaat betreft een cao van anderhalf jaar, van 1 juli 2022 tot 1 januari 2024. De lonen gaan in die periode als volgt omhoog: 5% per 1 juli 2022 (dus met terugwerkende kracht) en 3,45% per 1 januari 2023 – in totaal dus 8.45%.

Per 1 juli 2022 geldt een minimumloon van 14 euro. De leeftijdstredes vervallen. De al bestaande werkgelegenheids-garantie wordt verlengd tot 1 januari 2026. Dat geldt ook voor het lopende sociaal plan.

Piqué: “Vanwege de hoge inflatie en met name de torenhoge energieprijzen hebben we daarnaast twee eenmalige uitkeringen afgesproken. Dat geeft financieel extra lucht in deze bijzondere tijden. Zowel in december dit jaar als in juli volgend jaar krijgen de werknemers er eenmalig 1.000 euro bruto bij, op basis van een fulltime dienstverband. Die kan voor iedereen iets anders uitvallen, afhankelijk van de omvang van het contract en het aantal maanden dat mensen in dienst zijn.”

Omdat onzeker is hoe de inflatie zich komende tijd ontwikkelt, hebben de drie vakbonden volgens Piqué afspraken gemaakt over een inflatiecorrectie. “Er zit een ingewikkelde berekening achter, maar het komt erop neer dat mensen er tijdens de looptijd van de cao nog meer geld bij krijgen als de inflatie onverhoopt hoger uitvalt dan verwacht. Daarmee geven we de mensen toch wat zekerheid in onzekere tijden.”

CNV Vakmensen heeft, net als de andere bonden, tijdens de onderhandelingen sterk gepleit voor een betere balans tussen werk en privé. Piqué: “Die balans is door de hoge werkdruk nu vaak zoek. We kunnen niet alles in de cao oplossen en het personeelstekort niet meteen wegtoveren, maar het is goed dat we nu een aantal afspraken hebben gemaakt. Werknemers krijgen bijvoorbeeld het recht op onbereikbaarheid buiten werktijd en krijgen vanaf 2023 recht op twee gegarandeerde verlofdagen. En er komt meer aandacht voor de gevolgen van ingrijpende privé-situaties, zoals een sterfgeval of mantelzorg.”

De vakbonden gaan tijdens de looptiid van de cao ook met NS in overleg over de hoge werkdruk. Piqué: “NS is een 24-uursbedrijf dat altijd doordraait. Tegelijkertijd moet het wel op een gezonde manier, die balans is nu echt zoek. Met de acties van afgelopen weken hebben de NS-werknemers laten zien dat de maat voor hen echt vol is. NS heeft dat duidelijke signaal gezien en wil ernaar handelen. Daar zal tijd voor nodig zijn, dat realiseren wij ons ook. Maar de werkdruk moet echt omlaag. We gaan bijvoorbeeld onderzoeken hoe we het werken in de nacht meer kunnen gaan beperken. Ook het aantal weekenden waarin de mensen nu verplicht werken, moet omlaag. NS gaat vol inzetten op het werven van weekend-poolkrachten.”

De bonden gaan het bereikte resultaat in de komende weken voorleggen aan de leden. De aangekondigde acties worden opgeschort.

• Bonden boeken positief cao-resultaat bij NS, acties worden opgeschort.  

Minister Mark Harbers (I&W) heeft de vakbonden en NS opgeroepen om weer om de tafel te gaan zitten en hun conflict op te lossen. Vrijdag reden er opnieuw geen treinen in het hele land door een regionale staking. NS zei door die regionale staking in het hele land geen treinen te kunnen laten rijden.

De NS valt in principe niet onder minister Harbers, maar onder zijn staatssecretaris Vivianne Heijnen. Die is met koningin Máxima op bezoek in de Verenigde Staten, maar heeft volgens Harbers veelvuldig contact met de NS over deze kwestie.

“Zowel naar de NS als naar de vakbonden zeg ik: alsjeblieft ga nou eens een keer om de tafel zitten”, zei Harbers voor de ministerraad. Hij riep de vakbonden op tijdens onderhandelingen “het stakingsmiddel in de kast te laten” en vraagt de NS “er alles aan te doen om er uit te komen” Donderdag liepen de onderhandelingen tussen de bonden en NS op niets uit. Reizigers worden volgens de minister door de stakingen “in de steek gelaten”. De acties moeten niet lang meer duren. “Ik houd mijn hart vast als dit nog lang doorgaat.”

• Minister Harbers riep vakbonden op niet te staken tijdens overleg met NS. Foto VVD.nl

De schade aan de infrastructuur van het spoor tussen Dronten en Lelystad is enorm. Hierdoor is er volgens ProRail tot tenminste begin oktober – 3 oktober aldus NS –  geen treinverkeer mogelijk. Maar het kan ook best langer duren. In de week van 12 september volgt een nieuwe prognose, stelt ProRail. De verwachting is dat deze prognose vanwege de omvang van de schade verder verschuift. Inspecteurs van ProRail onderzoeken momenteel samen met onderhoudsaannemer Strukton de exacte schade. NS zet bussen in op het traject.

De periode van begin oktober, die sinds vandaag te zien is in reisplanners, is bedoeld om bij het plannen van reizen in de toekomst geen verkeerde verwachtingen te geven. In de week van 12 september verwachten we een eerste prognose te kunnen geven over hoe lang het herstel gaat duren.

Een hoogspanningskabel kwam op een bovenleiding van het spoor bij Swifterbant terecht. Volgens een woordvoerder van ProRail heeft dat een miljoenenschade veroorzaakt. Niet alleen kabels en schakelaars zijn kapot, ook IT-systemen en de treinbeveiliging zouden zijn geraakt.

• Tenminste tot 3 oktober geen treinverkeer mogelijk tussen Dronten en Lelystad. Foto ProRail.

Als de aangekondigde regionale stakingen op het spoor doorgaan, laat NS op die dagen helemaal geen treinen rijden. NS zegt dat er geen mogelijkheid is om op een verantwoorde, betrouwbare en veilige manier een dienstregeling te rijden. NS kiest er daarom maar voor om dan alle treinen te schrappen, waardoor het hele land verstoken is van NS-treinvervoer. De NS zegt dat het actiegebied van de regiostakingen nu groter is. Verder is er gekeken naar de ervaringen van de vorige stakingsdagen. Op basis daarvan is nu besloten om op stakingsdagen geen enkele trein te laten rijden.

De regionale stakingen zijn aangekondigd voor komende vrijdag 9 september (die definitief doorgaat), dinsdag 13 september en donderdag 15 september. De aankondiging van de NS komt kort nadat de vakbonden hadden laten weten dat ze weer met NS gaan onderhandelen over een nieuwe cao. De vakbonden zeiden daarbij dat de stakingen “vooralsnog” wel doorgaan. Op tafel ligt een nieuw bod waarmee de NS gisteren kwam.

Het CNV liet alvast weten positief te zijn over het nieuwe bod. “NS heeft een belangrijke stap gezet. We zien mogelijkheden om eruit te komen”, zegt onderhandelaar Jerry Piqué. “Tegelijkertijd willen we niet te vroeg juichen. We zijn er nog niet, er is nog geen akkoord.”

“Het is een belangrijk signaal dat NS erkent dat de werkdruk in het bedrijf nu veel te hoog is”, zegt CNV-onderhandelaar Piqué. “NS ziet in dat er echt wat moet gebeuren aan de roosters; de balans tussen werk en privé is voor veel werknemers volkomen uit het lood geslagen. NS geeft daarnaast ook toe dat het bedrijf te zakelijk is geworden en dat de focus te veel op het geld en de planning lag. Dat is voor de mensen belangrijk om te horen.”

• NS: “Helemaal geen treinen als regiostakingen doorgaan’. Foto Rover.