Rail

Het EO-programma ‘Rail Away’ bestaat dit jaar 25 jaar! Een bijzonder jubileum voor het slow-tv programma dat al zo lang voor veel kijkers de ultieme ontspanning is. Beelden van mooie landschappen, unieke spoorlijnen, fantastische uitzichten en het kenmerkende rustgevende stemgeluid van voice-over Bob van der Houven typeren het programma.

In de kerstperiode komt ‘Rail Away’ met vijf gloednieuwe afleveringen, waaronder een unieke winterse uitzending met prachtige beelden van een met dik pak sneeuw bedekt Nederland. Ter ere van het jubileum is er ook een boek verschenen ‘Het Grote Rail Away Boek’, geschreven door de makers van het programma. Komend weekend is er een heuse ‘Nacht van Rail Away’. Een marathon van veertien herhalingen van verschillende seizoenen van het programma.

De nieuwste serie begint op maandagavond 27 december aan de rand van het Zwarte Woud in Duitsland. Via de bergtoppen rondom Trento in Italië naar de ‘Malediven van Europa’, zoals het Italiaanse eiland Sardinië ook wel wordt genoemd. Sneeuwlandschappen mogen in deze wintertijd natuurlijk niet ontbreken. Op donderdag 30 december stapt de kijker met Rail Away op een unieke treinreis door een volledig witte wereld van Zwolle naar Zutphen. Nederland in de sneeuw. De treinreis eindigt in de laatste aflevering met een rit in een stoomtrein in de valleien rondom Weizen en Blumberg, vlakbij de Zwitserse grens. 

Van zaterdag 4 december op zondag 5 december ‘rijdt’ er weer een nachttrein van Rail Away. Een nacht lang genieten van 14 uitzendingen uit verschillende seizoenen van het programma. De afleveringen zijn geselecteerd door de fans van Rail Away op social media.

Ter ere van het 25-jarig jubileum is ‘Het Grote Rail Away Boek’ verschenen. De boeklancering vond op 20 november plaats in het Spoorwegmuseum in Utrecht. Het prachtige koffietafelboek staat boordevol bijzondere verhalen van de makers van het programma en geeft zo een uniek kijkje achter de schermen. 

• EO viert 25 jaar ‘Rail Away’ met nieuw seizoen, een ‘Nacht van’ en een boek. Foto EO.

De Duitse deelstaat Baden-Württemberg neemt de contracten van het in financiële moeilijkheden verkerende Abellio Baden-Württemberg GmbH via staatsbedrijf Südwestdeutsche Landesverkehrs-AG (SWEG) de komende twee jaar over. De koopprijs is geschat op meer dan 5 miljoen euro. Tegen het eind van het jaar moet de transactie afgerond zijn. Ook heeft SWEG een bod gedaan op Abellio Rail Baden-Württemberg GmbH, inclusief het depot in Pforzheim.

Donderdag maakte Baden-Württemberg’s mobiliteitsminister Winfried Hermann (Groenen) bekend dat de overname de beste oplossing zou zijn: “Op deze manier blijven banen behouden en kunnen passagiers rekenen op een betrouwbare exploitatie.” De komende twee jaar worden de lijnen van Abellio opnieuw aanbesteed. Ook de SWEG kan meedoen, zo laat de politicus weten. “Met de inmiddels vaste tussenoplossing maken we een einde aan de onzekere fase en bereiden we een eerlijke en transparante gunningsprocedure voor.”

Abellio Rail Baden-Württemberg GmbH is een dochteronderneming van Abellio, dat weer een dochter van NS is, heeft meer dan 360 medewerkers en is actief op de volgende routes: Stuttgart-Mühlacker-Bruchsal/Pforzheim, Stuttgart-Heilbronn-Mannheim/Osterburken en Stuttgart-Plochingen-Tübingen. Sinds juni zit Abellio in Duitsland in een beschermd herstructuringsproces, onderdeel van het Duitse faillissementsrecht. De crediteurenvergadering moet de deal met de deelstaat nog goedkeuren.

Toch is niet iedereen happy met deze oplossing. FDP-deelstaatpoliticus Christian Jung was sceptisch: “Ik waarschuw voor een dreigende treinchaos in Baden-Württemberg.” Met de overname staat SWEG voor een grote uitdaging. Welke (definitieve) oplossing wordt gevonden voor het grootste bedieningsgebied van Abellio, het Verkehrsverbund Rhein-Ruhr (VRR) is nog niet geheel duidelijk.

• Abellio Baden-Württemberg komt twee jaar lang in handen van de Duitse deelstaat. Foto Baden-Württemberg.

Het Verkehrsverbund Rhein-Ruhr (VRR), het grootste ov-exploitatiegebied in Europa, is bang dat wanneer NS-dochter Abellio in 2022 vele trajecten in Noordrijn-Westfalen opgeeft, dit het VRR in een complete chaos stort. Het VRR dringt er daarom bij Abellio op aan dat het in ieder geval (meer) informatie over de geëxploiteerde routes en de inzet van personeel ontvangt.

Als op een na de belangrijkste partner van het VRR na de Deutsche Bahn is Abellio eigenlijk op sterven na dood, maar kan toch doorgaan. Dat is de korte samenvatting van het besluit dat afgelopen maandag door de raad van bestuur van het VRR werd genomen. Op 1 februari beëindigt het VRR haar langdurige samenwerking met Abellio. De NS-dochter, met 1080 medewerkers, die in een herstructureringsproces zit (één stapje voor een faillissement) wil niet langer tegen de huidige tarieven rijden.

Het VRR accepteert echter dat Abellio uiterlijk op 7 december een aanvraag indient om na een noodprocedure veel of alle routes die nu worden gereden opnieuw te rijden. Tot dusver had de VRR gepland om deze routes, waaronder enkele S-Bahn-routes of de RE1 (RRX), toe te kennen aan DB Regio, National Express of andere concurrenten van Abellio. “We zullen een aanbod van Abellio toestaan ​​als dit wettelijk is toegestaan”, zegt Frank Heidenreich, woordvoerder van de CDU-fractie in de raad van bestuur van het VRR.

Het hoogtepunt: Abellio zou af kunnen raken van de oude contracten die het bedrijf verplichtte om S-Bahn en regionale treinen voor het VRR (en andere gebieden) te exploiteren tegen zeer lage prijzen. In plaats daarvan lijken nieuwe (spoed- en nood-) contracten hogere prijzen mogelijk te maken. Ook omdat Noordrijn-Westfalen de vervoerders 380 miljoen euro heeft beloofd om de toekomstige hogere kosten voor het lokale spoorvervoer in de deelstaat te dragen.

Er is nog veel onenigheid te verwachten tussen VRR en Abellio. Norbert Czerwinski, woordvoerder van de Groenen in VRR’s raad van bestuur, meldt dat Abellio tot dusverre heeft geweigerd de gegevens over de routes en de inzet van personeel openbaar te maken. Daarom heeft de VRR tot nu toe geen serieuze discussies kunnen voeren met haar concurrenten over de voorwaarden waaronder zij routes zouden kunnen overnemen.

Nu vreest het VRR voor massale storingen en vertragingen vanaf uiterlijk eind januari, omdat de overdracht van de routes door de steeds nieuwe vertragingen zou kunnen mislopen. De enige tegenmaatregel blijft om tot overeenstemming te komen met Abellio: “Het belangrijkste doel van onze beslissingen is om niemand aan de rand van de afgrond te laten staan”, zegt CDU-lid Heidenreich. Norbert Czerwinski van de Groenen vult aan: “We willen zo min mogelijk schokken. De spoorwegactiviteiten moeten doorgaan. We vinden het vervelend dat Abellio tot nu toe niet met de andere vervoersbedrijven wil praten.” Abellio houdt vervoersgegevens angstvallig achter, opdat de concurrentie geen deugdelijk bod kan doen op de Abellio-lijnen.

Uiteindelijk komt het beeld naar voren dat de VRR heel moeilijk zal kunnen loskomen van haar afhankelijkheid van Abellio. Het management en de ondernemingsraad van het bedrijf lijken te hebben samengespannen om het VRR te intimideren. Zo liet de ondernemingsraad bij een recente demonstratie weten dat het te verwachten was dat veel collega’s niet zouden overstappen naar concurrenten als ze de huidige Abellio-routes zouden willen overnemen. Daarnaast is het bijna onmogelijk om het gehele personeel aan te passen aan nieuwe processen bij andere bedrijven, waardoor de transitie zou mislukken.

Een VRR-expert zegt: “In andere sectoren van de economie zou een moeilijke partner als Abellio er gewoon uit worden gegooid, aangeklaagd en uitgewisseld met een eerlijke overname van het personeel. De VRR en de deelstaatregering ontwijken hier al meer dan een jaar hun onderhandelingen.”

De SPD wil het geschil met Abellio in het deelstaatparlement aan de orde stellen. De SPD-vertegenwoordiger in de raad van bestuur van de VRR steunt echter de poging om op de een of andere manier tot overeenstemming te komen met Abellio om een ​​chaos in de planning eind januari te voorkomen.

Het VRR doet geen afstand van eventuele vorderingen tot schadevergoeding tegen Abellio. Noodcontracten zijn maximaal 24 maanden geldig en de lijnen zouden waarschijnlijk tegen december 2023 opnieuw worden aanbesteed.

Op dit moment wordt ongeveer elke zesde treinkilometer in het lokale personenvervoer per spoor (SPNV) in Noordrijn-Westfalen gereden door Abellio, dat belangrijke lijnen exploiteert, zoals de RE1 van Aken naar Hamm, de RE 19 van Düsseldorf naar Kassel en de S2 van Dortmund naar Essen.

• Verkehrsverbund Rhein-Ruhr (VRR) geeft blufpoker-spelend Abellio een nieuwe kans. Foto NS.

Anders dan de Nederlandse overheid, die de NS onderhands al een concessie van tien jaar (van eind 2024 tot 2035) uitsluitend voor het Hoofdrailnet gaf, wil de Belgische overheid de Belgische spoorwegen (NMBS) het alleenvertoningsrecht geven voor het gehele reizigersvervoer per spoor in België.

In het federale regeerakkoord was al opgenomen dat de NMBS voor het reizigersvervoer per spoor in België alvast geen concurrentie zou krijgen. Op dit moment lopen de onderhandelingen tussen de federale overheid en de NMBS over een openbaredienstencontract en met infrabeheerder Infrabel over een prestatiecontract. Daarbij heeft federaal mobiliteitsminister Georges Gilkinet al meerdere malen aangegeven dat in zo’n contract de reiziger en de klant centraal moeten staan.

Wat Europa betreft, kan een dergelijk openbaredienstencontract aan één operator worden toegekend, maar zo’n gunning moet wel aan bepaalde voorwaarden voldoen.  De eerste stap in dat proces is de publicatie in het Europees staatsblad van de intentie om het openbaredienstencontract de komende tien jaar rechtstreeks aan de NMBS te gunnen.

• Belgische overheid wil NMBS exclusieve tienjarige concessie voor reizigersvervoer per spoor geven. Foto NMBS.