Met als titel ‘Bezorgd’ pende Duco van Lanschot, de chief commercial officer van Fourthline, een Amsterdams fintechbedrijf, enkele dagen geleden deze column voor het zakenblad Quote. Zijn conclusie: “Als je business alleen werkt als je de arbeidsmarkt uitholt, moeten de prijzen omhoog.”

“Hebt u thuis weleens de deur opengedaan met het gevoel dat uw pizza werd bezorgd door een zelfstandig ondernemer? Waarschijnlijk niet. En dat komt bedrijven als Uber Eats en Deliveroo verdomd goed uit. Klanten zouden nog eens medelijden krijgen met de jongen die in de kou staat te dralen tot hij kan doorsprinten naar het volgende adres. Maar ondernemers zijn ze, die bezorgers. Althans, op papier.”

Samenvattend stelt Van Lanschot dat Nederland 1,1 miljoen zzp’ers telt, “waarvan de 10.000 maaltijdbezorgers het treurigste symbool zijn.” Ze hebben geen baanzekerheid, maar wel een snelle e-fiets. Op het fietspad van de flitsbezorgers die binnen tien minuten de boodschappen brengen, wordt het inmiddels alleen maar drukker. Van Lanschot: “Durfkapitalisten gooien er honderden miljoenen tegenaan. Het gevolg is een splitsing in rijke couch potatoes die per direct een croissant willen en bezorgers die zich haasten als victoriaanse bedienden.”

Van Lanschot roept niet op deze diensten te boycotten – verre van: “Natuurlijk kunt u laten bezorgen. Maar ik bén ook bezorgd. Willen wij een samenleving waarin ons gemak de pijn van iemand anders is? De overheid duwt besluiten over zzp’ers al jaren voor zich uit. Van de bedrijven zelf moeten we het ook niet hebben. Nadat Spanje bezorgers meer wettelijke bescherming gaf besloot Deliveroo zich simpelweg uit het land terug te trekken.”

“Uber gaat in beroep tegen zo’n beetje elke rechtszaak die het verliest. En waarvoor eigenlijk? Hun hele businessmodel is twijfelachtig. Uber hangt met ducttape en plakband aan elkaar en leeft bij de gratie van lage rentes en gratis kapitaal. Sinds de lancering in 2009 heeft het zo’n 28 miljard euro verloren en geen enkele winstbelofte waargemaakt. Het pretendeert nu winstgevend te zijn volgens een aangepaste, zelfverzonnen accountingdefinitie. In 2020 maakte Uber bijvoorbeeld een nettoverlies van 6,7 miljard, maar volgens de eigen winstdefinitie kwam het slechts 2,5 miljard tekort. Meer dan 4 miljard aan verliezen werd weggeboekt. Tijdens de pandemie stegen de bestellingen met 150 procent. Als je zelfs dan geen geld verdient, wanneer dan wel?”

“Warren Buffett zei ooit: ‘Only when the tide goes out you discover who’s been swimming naked.’ Welnu, ik vermoed dat Uber geen onderbroekje draagt. De gezondere bedrijven die hun bezorgers wel in dienst nemen, zoals Takeaway, hebben te maken met oneerlijke concurrentie. Daar zit wat mij betreft de pijn. Kijk, dat grote bedrijven al het mogelijke doen om hun arbeidskapitaal uit te buiten is niet nieuw. Maar dit zijn ongezonde businessmodellen die ook hun werknemers ongezond behandelen. Op de lange termijn heeft niemand hier iets aan. Als je business alleen werkt als je de arbeidsmarkt uitholt, moeten uiteindelijk de prijzen omhoog. Of je moet je business sluiten.”

Van Lanschot’s conclusie? Wat er nodig is, volgens hem, zijn lef en verandering: “Het is tijd dat wij als samenleving wat lef tonen en hierin verandering eisen. Wat hebben u en ik, als consumenten, te verliezen? Het ergste wat ons kan overkomen is dat je opeens een eerlijke prijs moet betalen als je Temptation Island zit te kijken en nog vóór de reclame een bak Ben & Jerry’s wilt. Lijkt me prima.”

• “Als je business alleen werkt als je de arbeidsmarkt uitholt, moeten de prijzen omhoog.” Foto FNV.