Yandex, ook wel de ‘Russische Google’ genoemd, wil zich opsplitsen, aldus de Financial Times. De internationale activiteiten zouden afgesplitst worden en vanuit het Nederlandse hoofdkantoor – de Yandex-holding, een NV, is statutair gevestigd op Schiphol – verdergaan. De internetgigant wil alle activiteiten in Rusland afstoten en met vier bedrijven verder gaan vanuit de Nederlandse holding. Daarvoor is echter toestemming nodig van de Russische president, Vladimir Poetin.

Yandex wordt vaak omschreven als de ‘Russische Google’. Net als de Amerikaanse techgigant bouwde het Russische bedrijf een internetimperium op basis van een zoekmachine. Met een marktaandeel van 62% in vergelijking met de 37% van Google  biedt het 90 diensten die een groot deel van de Russische digitale wereld domineren, waaronder een e-mailservice, een clouddienst, een maaltijdservice en een taxi-app, Yandex Taxi. Het versloeg Google door superieure gelokaliseerde diensten aan te bieden.

In het buitenland – de laatste tijd met name in Afrika – breidde Yandex haar taxi-activiteiten uit onder de naam Yango. In landen als Estland en Letland zijn die taxi-activiteiten inmiddels verboden.

De oorlog in Oekraïne bracht Yandex in het buitenland in moeilijkheden. Zo werd in New York aan de NASDAQ de handel in het aandeel stilgelegd. Dat gaf beleggers in een obligatielening het recht hun geld terug te eisen, wat leidde tot een schikking. Europese sancties troffen vervolgens oprichter, ceo en grootaandeelhouder Akadi Volozj, die in Israël woont en als tegenstander geldt van de oorlog. Hij moest zijn taken neerleggen. Zijn familietrust bezit een belang van 8,5% in het bedrijf, met 45,1% van de stemrechten.

Westerse aandeelhouders en belangrijke partners van Yandex keerden zich af van het bedrijf als gevolg van de oorlog, aldus de Financial Times. Een bron binnen Yandex bevestigt tegen het Financieel Dagblad de plannen zoals beschreven door de Britse zakenkrant. Yandex, dat ook een notering heeft in Moskou, zag de beurswaarde in de afgelopen twaalf maanden zakken van $30 mrd naar $6,8 mrd.

In principe zou gisteren, donderdag, een besluit genomen worden over het benoemen van een vertrouweling van Poetin – Alexei Kudrin – in een leidinggevende positie bij Yandex. Deze vertegenwoordiger van de Russische Rekenkamer moet ervoor zorgen dat de reorganisatie kan doorgaan met instemming van het Kremlin. Yandex hoopt een volledige nationalisatie te voorkomen. Het idee is om de Russische activiteiten af te splitsen en te verkopen en verder te gaan met vier internationale onderdelen. Die laatste worden ondergebracht in de Nederlandse holding van Yandex. Volgens de bron van het FD zal ten minste een van de bedrijven in Nederland gevestigd worden, waarschijnlijk in Amsterdam. Het gaat om het onderdeel Toloka, dat zich richt op machinelearning. De drie andere onderdelen zijn die voor zelfrijdende auto’s, clouddiensten en online educatie.

Yandex, dat nu zo’n 18.000 medewerkers telt, waarvan 4.500 buiten Rusland, raakte na de inval in Oekraïne in Rusland vele duizenden medewerkers kwijt. Zij besloten vanuit andere landen voor het bedrijf te (blijven) werken. Het afgesplitste deel in de Nederlandse holding zal met zo’n duizend medewerkers een stuk kleiner worden dan wat er achterblijft in Rusland. Mogelijk dat Yandex vanuit Nederland verder gaat groeien, aldus de bron.

Yandex boekte in het derde kwartaal een omzet van 133,2 miljard Russische roebel (zo’n €2 mrd), dat was een stijging met 46% op jaarbasis. Het bedrijf, dat ongeveer de helft van de omzet uit zoekmachinereclame haalt, profiteerde onder meer van Googles besluit om geen reclame meer te verkopen in Rusland. Het marktaandeel op de zoekmarkt van Yandex groeide naar 62%, tegen 59,35% een jaar eerder.

• Yandex NV wil zonder Russische activiteiten verder vanuit Nederland; taxidienst Yango verboden in Estland en Letland.