Actueel

Niet alleen de Nederlandse overheid wil nachttreinen ondersteunen (met 6,7 miljoen euro – inmiddels aangevochten door de Federatie van Mobiliteitsbedrijven Nederland), maar Belgische nachttreinen kunnen, dankzij de federale overheid, volgend jaar zeker op aanmoediging rekenen – zij het minder dan oorspronkelijk in Nederland werd uitgetrokken. Minister van Mobiliteit, Georges Gilkinet (Ecolo), reserveerde in de begroting twee miljoen euro om reizen per nachttrein te stimuleren.

Gilkinet, die zich al vanaf de start van zijn ministerschap een groot voorstander van nachttreinen toonde, wil “Meer treinen, minder vliegen” en stelt dat “steeds meer mensen klimaatneutraler willen reizen en zoeken een alternatief voor reizen met de auto of het vliegtuig.” Een eerdere enquete van de Federale Overheidsdienst Mobiliteit vond dat 62 procent van de Belgen bereid zou zijn met de nachttrein te reizen.

Het bedrag van twee miljoen moet potentiële investeerders overhalen toch nieuwe nachtlijnen te openen. Zo kon eerder dit jaar geen uitbater worden gevonden voor een nachtlijn Brussel-Malmö en tijdens de coronacrisis reed de Nightjet Brussel-Wenen, die de NMBS samen met ÖBB exploiteert, sinds november 2020 half jaar niet. Volgens Gilkinet is er wel degelijk belangstelling getoond voor het openen van nieuwe verbindingen door nieuwe initiatiefnemers (ondermeer European Sleeper). Maar de minister stelt met nadruk dat nachttreinen pas echt aantrekkelijk kunnen worden gemaakt door een beter (Europees) informatie- en boekingssysteem voor nachttreinen. Het boeken van een internationale treinreis laat – in vergelijking met de drempelloze ticketing in de luchtvaart – veel te wensen over. Aan zulke verbeterde info- en ticketingsystemen werken de Europese spoorwegen, verenigd in de CER, momenteel.

• De federale overheid in België wil stimuleringssubsidie voor nachttreinen. Foto ÖBB/Nightjet.

In Gent verkopen de Belgische spoorwegen (NMBS) de Arsenaalsite, waar ze 100 jaar lang stoomlocomotieven repareerde. Het hoogste bod bedraagt voorlopig 61 miljoen euro. Een van de bekendste geïnteresseerden is de vastgoedontwikkelaar Ghelamco, ontdekte De Tijd.

Het Arsenaal, is een 13 ha. of ongeveer 20 voetbalvelden grote werkplaats van de NMBS waar de Belgische spoorwegen in 1884 startten met de reparatie van stoomlocomotieven en goederenwagons. Het is de oudste spoorwegwerkplaats van Vlaanderen.

In 2019 verhuisde de NMBS de activiteiten naar de nieuwe werkplaats in Melle en sindsdien ligt de gigantische site met zijn tientallen hallen, gebouwen en magazijnen er verlaten en gevandaliseerd bij. Begin dit jaar besliste de NMBS om het Arsenaal te verkopen voor tenminste 30,6 miljoen euro. Een onafhankelijke schatting waardeerde het Arsenaal op 25 miljoen euro. De stad Gent was geïnteresseerd, omdat het enorme terrein midden in een woonwijk een unieke gelegenheid biedt om aan moderne stadsontwikkeling te doen via een mix van woon-, werk- en stadsprojecten. Gent wilde graag een voorkooprecht, maar de NMBS weigerde. Die wilde het terrein bij opbod verkopen, waarop Gent zich terugtrok.

Inmiddels zijn er enkele biedingsrondes achter de rug en hebben zich diverse kandidaten gemeld. Er zou een bod op tafel liggen van 61 miljoen euro. Van wie is niet bekend. Momenteel zou een derde biedingsronde lopen. Een van de bekendste geïnteresseerden is – zo hoorde De Tijd in de wandelgangen – Ghelamco. Het bedrijf van West-Vlaming Paul Gheysens is in Gent bekend om zijn Ghelamco-arena, het voetbalstadion van KAA Gent en heeft diepe zakken. Gheysens bouwde in Gent al het Ringhotel en de Blue Towers in de buurt van het stadion. Het mag ook een historische site naast de oude Gentse Houtdokken ‘herontwikkelen.’

Een andere kandidaat-geïnteresseerde is Acasa, de Gentse ontwikkelaar van nieuwbouwprojecten in stadsomgevingen. In Gent tekende het relatief jonge bedrijf onder meer voor de toekomstige ontwikkeling van het project De Motte in het Prinsenhof, het S-gebouw aan Gent Sint-Pieters, een nieuwbouwproject in Merelbeke en de reconversie van de Microfibres-site in Laarne.

Een derde naam die opduikt, is die van Group Monument uit Ingelmunster. De roots van moederbedrijf Monument Vandekerckhove gaan even ver terug als die van de Arsenaal-site. Naar 1886 om precies te zijn. De West-Vlaamse groep doet aan nieuwbouw en interieurrestauratie maar is vooral gespecialiseerd in renovatie en restauratie van bouwwerken met een kunsthistorische waarde. Belangrijke Belgische referenties zijn onder meer de renovatie van de Koninklijke Bibliotheek van België, het hoofdgebouw van de steenkoolmijnen van Waterschei, de Hippodroom in Ukkel en de kathedraal van Doornik.

De Gentse projectontwikkelaar Revive haakte af. ‘Te duur’, is daar te horen. Revive, dat onder meer wordt gefinancierd door de familie Colruyt en enkele familiale aandeelhouders van AB InBev, focust op het opknappen en ontwikkelen van oude industriële sites en het opwaarderen van vervuilde terreinen. Onlangs werd Revive de eigenaar van de voormalige erwtjesfabriek van Marie Thumas in Leuven en de iconische Vynckier-fabriek in Gent, twee grote herbestemmingsprojecten.

Ondertussen heerst bij de buurtbewoners en actiegroepen grote ongerustheid over de invulling van het project. Velen vrezen dat het Arsenaal ‘volgeplamuurd’ wordt met dure woonbouwprojecten, winkels en kantoren. De stad Gent nam een studiebureau in de arm om een toekomstvisie voor de site uit te werken. Op basis daarvan stelde de stad samen met de NMBS een visienota op waarbinnen de toekomstige koper moet werken.

• Wat gaat er met het Gentse NMBS-terrein van 20 voetbalvelden (12 ha.) groot gebeuren? Foto Gentblogt.be

De nieuwe dagelijkse nachttreinverbinding tussen Amsterdam en Zürich gaat op 12 december 2021 van start. Deze Nightjet Zürich (in samenwerking met de ÖBB, SBB en DB) vertrekt dagelijks aan het begin van de avond vanuit Amsterdam, Utrecht en Arnhem via het Rhein-Ruhrgebied naar Basel en Zürich. In omgekeerde richting arriveert vanaf dan elke ochtend een nachttrein vanuit Zürich in Nederland. De nachttrein naar Zürich is – naast Amsterdam-Wenen – de tweede verbinding die NS toevoegt aan het Europese nachttreinennetwerk.

De trein bestaat uit veertien rijtuigen: twee slaaprijtuigen met bedden, vier couchette rijtuigen en acht zitrijtuigen. In het laagseizoen bestaat de trein uit dertien rijtuigen. Tot aan Frankfurt rijdt een NS-locomotief voor de rijtuigen. Collega’s van NS werken tot aan Keulen of Frankfurt op deze nachttrein.

De ticketverkoop is vandaag gestart via onder andere nsinternational.nl. Deze tickets zijn 6 maanden vooruit te boeken. De tickets zijn beschikbaar vanaf 38 euro voor een zitplaats, vanaf 50 euro voor een ligplaats en de slaapplaatsen zijn te boeken vanaf 90 euro. Elke slaapcoupe beschikt over een eigen wasgelegenheid (wastafel met koud en warm water). Zoals gebruikelijk bij de Nightjet is ontbijt inbegrepen bij de lig- en slaapplaatsen. Ook is er plek voor een aantal fietsen op de trein.

De trein vertrekt elke avond om 20.30 uur vanaf Amsterdam Centraal en komt de volgende ochtend om 08.05 uur aan in Zürich. In de omgekeerde richting arriveert de Nightjet om 09.14 uur elke ochtend in Amsterdam. Zürich en Basel zijn populaire bestemmingen voor zowel vrijetijds als zakelijke reizen. Reizigers naar Zürich moeten nu nog overstappen in bijvoorbeeld Hannover of Frankfurt. Vanaf Basel en Zürich kan straks ook gemakkelijk doorgereisd worden naar verdere bestemmingen in Zwitserland en Italië. Reizigers kunnen met deze nachttrein ook meereizen tot aan bijvoorbeeld het Rhein-Ruhrgebied.

De komende tijd zet NS samen met partners SBB, ÖBB en DB de laatste puntjes op de i om in december te kunnen starten. Zo rijden we bijvoorbeeld de komende periode meerdere testritten van Zwitserland naar Nederland. Dan testen we onder andere de logistieke processen, de combinatie van verschillende rijtuigen met de locomotieven, maar proberen we bijvoorbeeld ook de wasstraat uit op het rangeerterrein Watergraafsmeer.

• De nieuwe Nightjet Zürich gaat op 12 december 2021 van start. Foto ÖBB.

De MIVB tekende in 2020 een belangrijke daling op van het aantal ongevallen waarbij een tram betrokken was. Een dalende tendens die jaar na jaar wordt bevestigd. Om op dezelfde weg verder te kunnen gaan, vraagt de MIVB alle weggebruikers extra aandachtig te zijn als ze de tramsporen naderen. Zeker nu de herfst is aangebroken, de bladeren vallen en het sneller donker wordt.

Het aantal verkeersongevallen waarbij een tram van de MIVB betrokken was, daalde met 30% tussen 2019 en 2020. Een dalende tendens die nog wordt benadrukt door de coronacrisis waarbij het aantal verplaatsingen afnam tot het strikt noodzakelijke. Ook al daalde het aantal kilometers dat de tram aflegde in 2020 met 7,76 % ten opzichte van 2019, toch blijft de vermindering van de ongevallen met een tram aanzienlijk en bevestigt ze de goede resultaten van de voorbije jaren. Sinds 2016 blijft het aantal tramongevallen dalen. “Dit is uitstekend nieuws en het resultaat van talrijke acties die de MIVB en haar personeel ondernamen om het openbaarvervoersnet en de omgeving veiliger te maken.”

De MIVB betreurde in 2020 27 ongevallen waarbij een tram en voetgangers betrokken waren en 19 aanrijdingen met fietsers. Dat vertegenwoordigt een gemiddelde daling van 30% ten opzichte van 2019, ondanks een toename van het aantal fietsers en het opduiken van nieuwe vervoermiddelen uit de hoek van de micromobiliteit die soms weinig zichtbaar zijn vanuit een stuurpost en voortdurende waakzaamheid vergen van de MIVB-bestuurders en -bestuursters. Sinds 2016 daalt het aantal tramongevallen continu, met 52 ongevallen met een tram en een voetganger in 2016, 45 in 2017, 39 in 2018 en 38 in 2019, 27 in 2020.

“Deze goede resultaten nemen niet weg dat bewustmakings-campagnes nog altijd belangrijk zijn,” stelt de MIVB. “In het begin van de herfst zijn de sporen gladder door vallende bladeren, waardoor de trams nog moeilijker kunnen remmen. Er is ook minder zichtbaarheid naarmate de dagen korter worden. Daarom dringt de MIVB er bij haar personeel op aan extra waakzaam te zijn en de andere weggebruikers eraan te herinneren voorrang te verlenen aan de tram, die een veel grotere remafstand heeft dan een voertuig op banden. Dit jaar kwam er een extra risicofactor bij door de geleidelijke terugkeer van het leven in de stad: velen zijn niet langer gewoon om zich in de stad te verplaatsen en moeten dus weer wennen aan de aanwezigheid van trams. In een context waarin het verkeer toeneemt en er opnieuw leven in de brouwerij is, moet iedereen op zijn hoede zijn bij het naderen van een tram.”

“De tram heeft voorrang om technische en veiligheidsredenen, omdat hij niet zo snel kan stoppen als een voertuig op banden. Daarom is het belangrijk dat fietsers opzij gaan als er een tram aankomt en dat voetgangers de verkeerslichten respecteren. Achter een tram gaat soms een andere tram schuil. Je moet dus goed opletten als je tramsporen oversteekt. Bovendien is de frequentie op het tramnet zo hoog dat het niet nodig is te lopen. Je wacht beter 5 minuten op een volgende tram dan jezelf in gevaar te brengen”, zegt Amal Kammachi, risk & safety manager bij de tram.

• Voor het vijfde achtereenvolgende jaar dalen de tramongevallen bij Brusselse MIVB. Foto MIVB.