Actueel

Bij de protesten tegen het migratiebeleid van Donald Trump in Los Angeles moeten (ook) de vele zelfrijdende taxi’s eraan geloven die daar al langer in de straten rijden. In België zullen we niet meteen zo’n onbemande taxi kunnen nemen. “Ons wegennetwerk én het weer maken het moeilijker”, zegt Steven Latré, professor artificiële intelligentie aan de UAntwerpen, in VRT’s De Wereld Vandaag op Radio 1. 

De zelfrijdende taxi’s belandden in het oog van de storm tijdens de betogingen tegen Trumps migratiebeleid. Waymo, het bedrijf achter de auto’s, heeft intussen zijn diensten in downtown Los Angeles gepauzeerd. “Er zijn al heel wat zelfrijdende wagens in grote steden zoals Phoenix, Los Angeles, San Francisco en Austin. Het grootste bedrijf, Waymo, heeft een vloot van 1.500 wagens rondrijden”, zegt Steven Latré, professor AI aan de Universiteit van Antwerpen in De Wereld Vandaag. Dankzij slimme camera’s en heel wat AI-snufjes rijden de zelfrijdende taxi’s hun klanten rond. “De wagen is volgestouwd met heel wat sensoren: veel meer dan in een typische auto. Er zitten radars in die met licht ook in dichte mist kunnen kijken. En artificiële intelligentie analyseert wat de status van de weg is en hoe de wagen het best rijdt in welke situatie”, aldus Latré.  

Het berekende rijgedrag moet de klant geruststellen. “De wagens rijden heel defensief. Je voelt je er best wel veilig in. Het gebeurt vaak dat een wagen zelfs té snel even aan de kant van de weg gaat staan, omdat de veiligheid prioriteit is.” Uber heeft samen met AI-bedrijf Wayve al aangekondigd begin volgend jaar te willen starten met een proefproject met zelfrijdende taxi’s in Londen. Als alles in de eerste testfase goed gaat, zullen het jaar erna – in 2027 – heel wat onbemande taxi’s rondrijden in de Britse hoofdstad en wordt de dienst uitgebreid naar heel Groot-Brittannië. De Britse minister van Mobiliteit, Heidi Alexander, heeft de mogelijkheden voor proefprojecten verruimd en vervroegd van 2027 naar begin 2026. (Zie ook onze berichtgeving gisteren).  

Professor Latré schat de kans klein in dat binnenkort ook zo’n project komt in België is klein volgens professor Latré. “Behalve in Londen, rijden in Europa bijna geen wagens waarbij de chauffeur volledig weggelaten wordt. Het gaat over een heel geavanceerd model dat veel meer kost.” Naast de prijs, spelen ook andere belangrijke factoren mee. “De complexiteit van de wegen is helemaal anders in België. In de Verenigde Staten zijn er veel rechte wegen. En ook het weer speelt mee. Het is geen toeval dat de eerste proefprojecten in Phoenix (Arizona) gebeurd zijn omdat de zon daar altijd schijnt. Als er dichte mist optreedt, gaan die wagens bijvoorbeeld massaal aan de kant staan en zelfs file creëren.” 

• Waymo robotaxi’s opvallend doel van migratieprotest in Los Angeles; Robotaxi’s niet voor morgen in België. Foto Waymo.

Tot voor kort was de lancering van pilotprojecten met autonome Uber-robotaxi’s in Groot-Brittannië gepland voor eind 2027. Dinsdag vervroegde de Britse minister van Transport, Heidi Alexander, plotseling de start van deze experimenten naar begin 2026. Dit nadat Wayve, het Britse bedrijf voor autonome voertuigtechnologie, en Uber in Londen uitgebreid aan de media hadden laten zien hoe soepel de robotaxitechnologie werkt op het complexe lokale Londense wegennet. Deze plotselinge beslissing is met name bedoeld om investeringen in autonome voertuigen in het VK te stimuleren. 

Wayve en Uber zijn van plan om in de komende jaren een volledig zelfrijdende robotaxidienst in Londen te lanceren. Wayve en Uber gaven geen verdere details over hun aanstaande lancering, zoals wanneer de bedrijven precies zouden beginnen met testen en het in gebruik nemen van de taxi’s, met hoeveel voertuigen, of via welke partners van voertuigfabrikanten. Wayve kondigde in april aan dat de technologie in Nissan-voertuigen zou worden gebruikt. De aankondiging volgt op Ubers strategische investering in Wayve in 2024, die de integratie van de kunstmatige intelligentie (AI) van de startup beloofde in privévoertuigen die op een dag op het Uber-platform zouden rijden. 

Een woordvoerder van Wayve vertelde de BBC en tech-magazine TechCrunch dat de bedrijven in de Britse hoofdstad van start zullen gaan en van daaruit uitbreiden naar Groot-Londen en daarbuiten. In eerste instantie zou elk bedrijf dat een robotaxidienst lanceert, de toezichthouders de juiste veiligheidsinformatie moeten overleggen. “We hebben een partner-ecosysteem om een dienst op de markt te brengen”, legde Sarah Gates, directeur Publiek Beleid van Wayve, uit. “Wayve biedt bestuurdersintelligentie die is ingebouwd in een basisvoertuig van een voertuigfabrikant. Vervolgens hebben we een wagenparkbeheerder nodig en zou bijvoorbeeld Uber de dienst kunnen uitvoeren. Daarom zou elke schakel in die toeleveringsketen veiligheid en verantwoord gebruik moeten aantonen voor hun respectievelijke rollen.” 

In het geval van Wayve moet het bedrijf de veiligheid van het systeem en het gedrag van de chauffeur aantonen binnen de operationele ontwerpgrenzen. Uber zou aparte verplichtingen hebben met betrekking tot de verantwoorde uitvoering van een passagiersdienst en het leveren van diensten zoals klantenservice. 

“Dit is een cruciaal moment voor autonomie in het Verenigd Koninkrijk”, aldus Alex Kendall, CEO en medeoprichter van Wayve, in een verklaring. “Samen met Uber en onze wereldwijde OEM-partner bereiden we ons voor op de implementatie van onze AI-chauffeurstechnologie in de straten van Londen, waarmee we onze AV2.0-visie voor schaalbare autonomie realiseren. Onze AI leert overal en in elk voertuig te rijden. Deze test brengt ons dichter bij ons doel om veilig en intelligent rijden mogelijk te maken in het dagelijks leven in het Verenigd Koninkrijk en daarbuiten.”  

• Wayve en Uber plannen tests met robotaxi’s in Londen voor begin 2026. Foto Wayve.

Minister De Ridder heeft op 5 juni in de commissie Mobiliteit en Openbare Werken van het Vlaams Parlement aangegeven dat zij geen verdere versoepelingen met betrekking tot de regelgeving inzake taalvereisten voor taxibestuurders in Vlaanderen in het vooruitzicht plaatst. Dit meldt de Belgische taxiorganisatie GTL. 

Zij verklaarde dit in haar antwoord op een vraag van Carmen Ryheul (Vlaams Belang). Er wordt dus geen gevolg gegeven aan het voorstel van oplossing van GTL en het Sociaal Fonds om de nieuwe bestuurderspas uit te reiken aan chauffeurs die nog steeds een A2 taalkennisniveau hebben, mits het verplicht volgen van een taal-praktijkopleiding/kort taalbad over het vocabularium van een taxichauffeur. 

GTL wordt met de vinger gewezen omdat onze groepering opgekomen is tegen het ontslag of faillissement in Vlaanderen van 20 % – oftewel 2.573 van de 13.322 taxibestuurders – die het vereiste taalniveau (B1-) niet behaald hebben. Dit zijn de cijfers die in de Commissie geciteerd werden. Maar de realiteit ligt nog een stuk hoger aangezien er eind mei al 18.765 Vlaamse bestuurderspassen uitgereikt en actief waren en 20 à 30% niet zouden beantwoorden aan de taaleis. 

De beroepsfederatie GTL) krijgt nu als als enige keuze van de minister om “mee te geven aan de taxichauffeurs dat het niet in orde komt, dat ze in contact is met de administratie en het kabinet en dat het niet verlengd wordt. Dan zullen ze (de 2.573 taxibestuurders) dus Nederlands moeten leren”. 

Via de nieuwsbrief maakt de GTL inderdaad melding van de onwrikbare eis van de minister om in te blijven zetten op een onrealistisch hoog taalniveau voor taxichauffeurs in Vlaanderen.  

GTL: “Maar we voegen er wel aan toe dat de regering hiermee in de meest diverse sector van Vlaanderen, duizenden hardwerkende mensen hun werk wil afnemen. Waarvan sommigen  al 10 jaar in de sector actief waren.” 

“Hopelijk vinden deze een alternatief op de arbeidsmarkt. Het beroep van taxichauffeur is (was?) net een ideaal eerste job, als werknemer of als zelfstandige, om zijn weg te vinden op de Vlaamse arbeidsmarkt. En de taxichauffeur is een knelpuntberoep: het is niet eenvoudig om nieuwe chauffeurs te vinden. Dat wordt nu nog moeilijker.” 

• Minister De Ridder blijft vasthouden aan een onrealistisch hoog taalniveau voor Vlaamse taxichauffeurs. Redactiefoto.