OV

Op dinsdag 9 juli 2024 publiceert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) zijn advies ‘Waardevol regeren: sturen op brede welvaart’. Nederland is in veel opzichten een welvarend land, maar we sturen niet systematisch op de ontwikkeling van alle aspecten die onze welvaart beïnvloeden. Zo is een situatie gegroeid waarin we ons richten op groei van de materiële welvaart, terwijl die ten koste gaat van de kwaliteit van de samenleving en de leefomgeving.

In dit advies analyseert de Rli wat de randvoorwaarden zijn om te kunnen sturen op brede welvaart, zodat de overheid ook andere zaken dan financieel-economische overwegingen expliciet afweegt bij besluitvorming. Dit kan leiden tot beter afgewogen besluiten, bijvoorbeeld ten aanzien van de groei van Schiphol, het realiseren van distributiecentra, woningbouw of onze energievoorziening. Door af te wijken van het traditionele welvaartsperspectief dat op dit moment binnen de overheid dominant is, ontstaat er ruimte voor besluiten die zich richten op een betere balans tussen economie, samenleving en leefomgeving en op de lange termijn. Daarbij is aandacht nodig voor toekomstige generaties, effecten van besluiten elders in het land en op de wereld. Ook moet nagedacht worden over de verdeling tussen groepen in de samenleving. Het uitgangspunt van dit advies is dat kijken door een ‘bredewelvaartsbril’ kan helpen om als overheid effectiever te sturen op onderwerpen die van belang zijn voor hoe burgers hun levenssituatie ervaren. Brede welvaart is echter een veelomvattend begrip. Er zullen bij de sturing dus wel prioriteiten moeten worden gesteld. En de keuze voor het één gaat vaak ten koste van iets anders, dat ook belangrijk wordt gevonden. Hoe je als overheid dan tot goede afwegingen komt, is daardoor geen eenvoudige zaak. Maar als er geen verbetering in de sturing komt, dan zal de politiek onvoldoende onderbouwd blijven kiezen tussen alle factoren die de brede welvaart in Nederland beïnvloeden. Het advies wordt aangeboden aan de ministers van Klimaat en Groene Groei en van Financiën. In het advies doet de raad aanbevelingen aan de overheid over aanpassingen in de wijze van besluitvorming om beter te kunnen sturen op brede welvaart. Lees meer over het advies ‘Waardevol regeren: sturen op brede welvaart’. • Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli): “Brede blik op welvaart leidt tot beter afgewogen besluiten”.

• Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli): “Brede blik op welvaart leidt tot beter afgewogen besluiten”. Foto Amsterdam Zuidas/Foto Rli/Jan Vonk.

De vakbond FNV kondigt stakingen aan in het openbaar vervoer in de week voor Prinsjesdag. Op 10,11 en 12 september zijn er acties in het stads- en streekvervoer en bij de Nederlandse Spoorwegen. De OV-werknemers willen dat het nieuwe kabinet met goede plannen komt, zodat werknemers eerder kunnen stoppen met zwaar werk. De huidige zwaarwerk-regeling stopt in 2025. 

“Er is een einde gekomen aan het geduld van het OV-personeel,” aldus de vakbond. “Ook zij eisen een betere regeling als het gaat om mensen met zwaar werk. Die moeten eerder met pensioen kunnen, vinden de werknemers en FNV. “Zelfs na acties van de politie, metaalwerkers en bouwvakkers weigert de regering  haar verantwoordelijkheid te nemen”, zegt Henri Janssen, bestuurder FNV Spoor. “Kennelijk vinden de dames en heren politici het normaal dat mensen met een zwaar beroep die Nederland 24/7 mobiel houden niet gezond de eindstreep halen. Zij worden sneller chronisch ziek, arbeidsongeschikt en gaan zelfs veel sneller dood dan werknemers zonder zwaar beroep. En de regering laat ze in de steek.” 

Nu duidelijk is welke partijen het kabinet gaan vormen en morgen de bordesscène is ingepland, laat ook de openbaar vervoer-sector van zich horen. De eerste acties zijn inmiddels gepland. Het gaat om: 

• Dinsdag 10 september (korte werkonderbreking Stadsvervoer (HTM, GVB en RET)) 

• Woensdag 11 september (NS-personeel zal pas om 8.00 uur aan het werk gaan) 

• Donderdag 12 september (acties streekvervoer vanaf aanvang dienst) 

“We beginnen in het OV nog mild”, zegt Eric Vermeulen, bestuurder FNV stadsvervoer. “Maar als ook hierna de regering in gebreke blijft, zullen er in oktober stevigere acties door het OV personeel worden georganiseerd.” 

De sector is zich bewust van het feit dat de acties tot overlast voor de reizigers zullen leiden. Dat betreuren de OV-werknemers, maar ze rekenen ook op begrip: “Tot op heden komt de regering haar afspraken niet na om tot een structurele regeling te komen”, zegt Edwin Kuiper, bestuurder FNV Streekvervoer. “In veel sectoren waar er sprake is van ‘zwaar werk’ is de animo groot om actie te voeren, onze leden doen dat niet alleen voor een regeling voor zichzelf, maar ook voor alle andere werknemers die onder verzwarende omstandigheden werken.” 

• FNV wil in de week voor Prinsjesdag gaan staken in het openbaar vervoer vanwege zwaarwerk-regeling. Ruim een jaar geleden staakte de vakbond al voor een beter OV. Foto FNV.

In drie jaar tijd gaat de Vervoerregio Amsterdam, waar ook Zaanstreek-Waterland onder valt, 111 miljoen euro investeren in het verbeteren van het openbaar vervoer. Op 9 juli worden knopen doorgehakt in een vergadering van de regioraad, maar het is nu al duidelijk dat sommige wensen niet doorgaan. 

De 111 miljoen euro die de Vervoerregio te besteden heeft zijn het resultaat van de motie van Tweede Kamerlid Mirjam Bikker (ChristenUnie) die het kabinet opriep om prijsstijgingen in het regionale openbaar vervoer te voorkomen. 

Met het geld wil de Vervoerregio Amsterdam dan ook in elk geval de prijsstijgingen dempen. Daar gaat zo’n 48 miljoen euro naartoe. Ook is al besloten dat er in ieder geval 17,5 miljoen euro gaat naar het verbeteren van de toegankelijkheid van bushaltes en voertuigen. De rest is om het ov te verbeteren.  

De gemeenten in de Metropoolregio Amsterdam konden de afgelopen maanden aangeven waar ze het overgebleven extra geld aan zouden willen besteden. Gemeenten Purmerend, Zaanstad, Waterland, Edam-Volendam hebben ook hun wensen ingediend bij de Vervoerregio. In het voorstel van de Vervoerregio is aangegeven welke gemeenteplannen de voorkeur hebben. Of de plannen erdoor komen hangt er deels vanaf of ze niet al door de Vervoerregio zijn opgepakt en of het bestuur het ziet als een prioriteit. 

Zaanstad krijgt voor sommige plannen geen geld, valt aldus het Noordhollands Dagblad, te lezen in het voorstel. Een tariefaanpassing voor lijn 69 zodat die op hetzelfde niveau blijft, zien de bestuurders niet in lijn met ‘de concessieafspraken’. De lijnen moeten hetzelfde tarief overal blijven hanteren. Ook voor een bushalte bij Zaandijk/Zaanse Schans zou al een potje zijn begroot. 

De plannen van de gemeente Zaanstad worden voor een deel ook verwelkomd. Zo worden onder meer plannen voor gratis busvervoer voor 67-plussers, de ondersteuning van buurtbussen en de busverbindingen in Assendelft en Wormerveer-Noord toegejuicht. 

De plannen van Purmerend, het verbeteren van de Park & Ride aan de N244 en het versterken van de openbare ruimte op station Purmerend kunnen ook niet rekenen op een vinkje. Voor die plannen zou ook al voldoende geld beschikbaar zijn. 

De punten die de gemeente Waterland aandroeg krijgen de voorkeur: digitale informatiepanelen bij de nieuwe haltes op de Bernhardlaan, meer fietsparkeerplaatsen en fietskluizen bij haltes, het verbeteren van verschillende aanlooproutes en een nieuwe busbaan die station Noord in Amsterdam verbindt met Waterland. Edam-Volendam valt ook in de prijzen: de gemeente wilde dat de haltes toegankelijker worden gemaakt. 

• 111 miljoen voor verbetering openbaar vervoer in Vervoerregio Amsterdam: Gemeenten Zaanstreek-Waterland willen betere verbindingen, buurtbussen en fietskluizen. Foto Vervoerrregio Amsterdam.

Gedeputeerde Staten heeft op 25 juni ingestemd met het ontwerp-Programma van Eisen voor de OV-Concessie Arnhem-Nijmegen-Foodvalley. Deze concessie loopt van eind juni 2026 tot eind 2036. Het ontwerp-PvE bevat de eisen waaraan een toekomstige vervoerder minimaal moet voldoen. Inspraak op het concept-PvE is mogelijk t/m 28 augustus. 

Het nieuwe concessiegebied omvat de huidige concessies Arnhem-Nijmegen en Veluwe-Zuid. De treindienst Arnhem-Doetinchem gaat over naar de nieuwe concessie Achterhoek-Rivierenland. De concessie heeft een looptijd van 10 jaar. De vervoerder wordt opbrengstverantwoordelijk, wat betekent dat de vervoerder de risico’s ten aanzien van kosten en opbrengsten loopt. De provincie verstrekt jaarlijks een exploitatiesubsidie. 

Het ontwerp-PvE bevat de eisen waaraan een vervoerder minimaal moet voldoen. Het gaat in op thema’s als het vervoerkundig aanbod, uitvoeringskwaliteit, duurzaamheid, marketing, tarieven, het betaalsysteem en sociale veiligheid. Er wordt onder andere gekozen voor een versterking van het hoofdnetwerk van het OV, alle bussen krijgen de RRReis-uitstraling en er komen meer medewerkers Service en Veiligheid.  

In het PvE worden minimumeisen gesteld aan de dienstregeling van de buslijnen. Inschrijvers worden gestimuleerd om meer dan de minimumeisen aan te bieden. Binnen de kaders die de provincie stelt heeft de vervoerder de vrijheid om het vervoer verder vorm te geven.  

In het Landelijke Bestuursakkoord Zero Emissie Busvervoer uit 2016 is de doelstelling opgenomen dat vanaf 2025 alle nieuwe bussen die instromen zero emissie moeten zijn, en vanaf 2030 alle bussen. Bij deze doelstellingen is afgesproken dat de transitie naar zero-emissiebusvervoer niet ten koste mag gaan van de reiziger en daarmee de dienstverlening. Provincie Gelderland wil zo snel mogelijk toewerken naar zero emissie, maar wel op een uitvoerbare en financieel verantwoorde manier. In het ontwerp-PvE zijn de doelen uit het landelijke akkoord  niet als harde eis opgenomen voor de toekomstige vervoerder in verband met de netcongestie in Gelderland. 

Remises in het concessiegebied beschikken niet over de juiste aansluitingen om grote aantallen bussen op te laden. De netbeheerder Tennet geeft aan dat het nog jaren duurt voordat er ruimte is voor nieuwe aansluitingen. Ook krijgt het OV geen prioriteit in het Codebesluit de ACM gaat toepassen bij de wachtlijsten voor nieuwe aansluitingen. Momenteel vindt wel nog een onderzoek plaats door TenneT en Liander waarin wordt gekeken of er maatwerk mogelijk is. Omdat de garantie in haalbaarheid er momenteel niet is, heeft de provincie de landelijke doelstelling rond zero emissie niet in het ontwerp-PvE meegenomen. De oplossing is meer flexibiliteit in te bouwen door meer tijd te nemen voor zero emissie. 

De Trolleybussen in Arnhem zijn zero-emissiebussen en deze blijven. Op de verbinding Arnhem – Wageningen – station Ede-Wageningen, de Rijnlijn,  is de ambitie om dit aantal uit te breiden. Voor de overige bussen wordt de mogelijk geboden om bij de start van de concessie te kiezen voor het inzetten van bestaande bussen maar ook voor nieuwe bussen die rijden op groen gas. Groen gas is CO2-neutraal en komt onder andere uit gft-afval, mest en slib. Vanaf 2030 moet elke nieuwe bus die instroomt in de concessie zero emissie zijn, er mogen dan ook geen dieselbussen meer rijden. Het blijft uiteraard mogelijk om voor 2030 nieuwe zero-emissiebussen aan te bieden als aanvulling op  de trolleybussen als de vervoerder daarvoor kansen zien. 

De inspraakperiode loopt tot en met 28 augustus. Ook gaat de provincie met vervoerders in gesprek via een marktconsultatie. Daarna wordt het ontwerp-PvE waar nodig aangepast. Gedeputeerde Staten stelt vervolgens het definitieve Programma van Eisen vast. De inschrijvingsperiode voor deze aanbesteding zal in de tweede helft van november 2024 starten. Inschrijvers krijgen dan ongeveer vijf maanden de tijd om een aanbieding te doen. Voor de zomer van 2025 is bekend wie de nieuwe vervoerder wordt. De concessie start op 28 juni 2026. 

• Inspraakperiode ontwerp-Programma van Eisen OV-concessie Arnhem-Nijmegen Foodvalley gestart; netcongestie dwingt tot minder scherpe eisen; trolleybussen Arnhem blijven. Foto Treinreiziger.

Investeringsmaatschappij M80 laat weten dat het samenwerkt met het management om de HSU Groep, de eerste Nederlandse platforminvestering, over te nemen. HSU Groep, opgericht in 2012, biedt bedrijfskritische make-ready diensten voor particuliere bus- en treinexploitanten in Nederland. De diensten omvatten tanken, laden, rangeren, schoonmaken en technische inspectie.  

Door de jaren heen heeft de HSU Groep zich ontwikkeld tot de referentie outsourcingpartner voor de Nederlandse openbaarvervoersector. Met een sterke focus op operationele uitmuntendheid en volledige ontzorging van haar klanten is het bedrijf de afgelopen zes jaar met 20% per jaar gegroeid, terwijl het de beste marges in zijn klasse heeft behaald. 

M80 is verheugd om samen te werken met Hasan Taskent (CEO) en Capan Ozturk (CFO) om de groei op de Nederlandse markt verder te versnellen. HSU is uitstekend gepositioneerd om haar marktaandeel in Nederland te vergroten. Bovendien zal M80 zijn netwerk inzetten om HSU op de Belgische markt te introduceren. Vóór de transactie was HSU Groep eigendom van Berk Partners en de twee oprichters. Berk heeft met succes een nieuw managementteam geïnstalleerd met Hasan aan het roer. De twee oprichters blijven ook na de transactie betrokken in een adviserende rol.  

“Wij zijn erg enthousiast over onze samenwerking met MBO en hebben er zin in om ons groeiplan verder uit te rollen. Samen met MBO kunnen we een belangrijke stap maken in België, een markt waar we nog niet actief zijn. HSU heeft op dit gebied zeer positieve ontwikkelingen doorgemaakt. Met MBO als strategische partner verwacht ik dat deze groei zich de afgelopen jaren zal voortzetten en versterken”, aldus Hasan Taskent (HSU Groep). 

“We zijn echt onder de indruk van het trackrecord van HSU, de sterke reputatie en operationele uitmuntendheid. We zijn verheugd om met Hasan en Capan de volgende groeifase in te gaan”, aldus Pieter Vermeersch (MBO Partners). Dit is de tweede investering voor MBO Capital 11, het tweede fonds beheerd door MBO Partners. 

Sinds de oprichting in 2012 is de HSU Groep uitgegroeid tot een make-ready services-partner voor de Nederlandse openbaarvervoersector. Onder leiding van Hasan Taskent en Capan Ozturk telt het bedrijf meer dan 175 operators die make-ready diensten leveren op meer dan 145 locaties. M80 Partners, opgericht in 2018, is de beheermaatschappij van M80 Capital en investeert in bedrijven in België, Frankrijk, Nederland en Luxemburg. Het investeringsteam bestaat uit doorgewinterde private equity professionals, maar ook ondernemers, voormalige CEO’s en digitale pioniers. M80 richt zich op groeibedrijven in de zorg, zakelijke dienstverlening en industrie. Het team investeert in bedrijven die het kan helpen digitaal te transformeren om de verkoop te versnellen en de activiteiten te verbeteren. 

• Investeringsmaatschappij M80 neemt samen met het management de HSU Groep, aktief in de ov-schoonmaak en ‘make ready’, over; Uitbouw naar België. Foto M80.

Gisteren, vrijdag 14 juni 2024 presenteerden algemeen directeur HTM Jaap Bierman en directeur Daimler Buses Nederland, Joost van der Bijl, de nieuwe bussen van HTM. In de zomer van 2023 bestelde HTM bij Daimler Buses 102 eCitaro 12 meter en eCitaro-G 18 meter-bussen inclusief laadinfrastructuur besteld bij Daimler. “Met deze nieuwe bussen bieden wij niet alleen onze reizigers meer comfort, maar zeker ook onze buschauffeurs een prachtige mooie nieuwe werkplek. De bussen hebben een modern en fris interieur en zijn ook stiller. Wij zijn dan ook blij dat we dat mede dankzij onze opdrachtgever MRDH mogelijk hebben gemaakt, want het is een verrijking voor onze mooie stad Den Haag en de Haagse regio.”, aldus Bierman. 

Vorig jaar is de busgarage van HTM  aan de Telexstraat al volledig op de schop gegaan. Het terrein is opnieuw ingericht met laadpalen en andere voorzieningen die nodig zijn om de eCitaro’s op te kunnen laden. De aanleg daarvan is uitgevoerd door ABB E-Mobility en Batenburg Techniek. “Een knap staaltje werk want het was wel passen en meten met de ruimte. Onze OV-collega EBS gaan op termijn dan ook verhuizen naar een nieuwe busgarage in Poeldijk. Want als we alle eCitaro’s hebben ontvangen, is die ruimte echt nodig.” 

HTM heeft – net als de andere OV-bedrijven in de metropoolregio – met de Metropoolregio Rotterdam Den Haag afspraken gemaakt over de inzet van schone bussen om zo een bijdrage te leveren aan de verlaging van de CO2 uitstoot. “Het is de bedoeling dat in 2030 er alleen nog zero-emissiebussen rijden in de 21 gemeenten die samenwerken in de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Daarmee dragen de OV-bedrijven bij aan een regio waarin je prettig kunt wonen en werken.” aldus Jeffrey Keus, portefeuillehouder OV van MRDH. 

De eerste elektrische bussen worden gebruikt om buschauffeurs op te leiden in de maand juni. “De buschauffeurs en onze technici zijn vanaf het begin betrokken en benieuwd hoe de eCitaro-bussen in de praktijk functioneren.”  De eerste bussen worden dan ook gebruikt om te testen, bijvoorbeeld hoeveel kilometers de bussen kunnen afleggen met de beschikbare batterijcapaciteit. Bierman: “Dit najaar verwachten we de eerste 12 meter eCitaro fasegewijs in onze dienstregeling op te nemen, gevolgd door de 18 meter bussen aan het einde van dit jaar. Over ongeveer een jaar zijn we dan de eerste stadsvervoerder die volledig emissieloos openbaar vervoer aanbiedt.” 

In de huidige aardgasbussen van HTM kunnen gebruikers van elektrische rolstoelen niet mee uit het oogpunt van veiligheid. Bierman: “Ik ben blij en trots te kunnen melden dat dit met de komst van de eCitaro tot de verleden tijd behoort. Dankzij een simpele constructie zijn gebruikers van ook elektrische rolstoelen dan van harte welkom. We hebben deze vastzetmogelijkheid uitgebreid getest met positief resultaat.” In verband met de komst van de gelede bussen van 18 meter moeten her en der een aantal halten worden aangepast. “We doen dat onder andere in nauwe samenwerking met de gemeente Den Haag. Zo zorgen we ervoor dat reizigers van bussen 23, 24, 25 en 26, waar de 18 meter bussen gaan rijden, gemakkelijk kunnen in- en uitstappen.” 

Nieuw in deze elektrische bus zijn de aangebrachte usb-oplaadpunten en de zijspiegels zijn bijvoorbeeld vervangen door camera’s. Veel busreizigers hebben het gemak ontdekt van het in- en uitchecken met de betaalpas. Daarnaast kan via de vernieuwde HTM app ook snel het gewenste kaartje aangeschaft worden. Een kaartje kopen bij de buschauffeur is straks dan ook niet meer mogelijk. 

• Onder toeziend oog van directeur Joost van der Bijl, Daimler Buses Nederland naam algemeen directeur Jaap Bierman plaats achter het stuur van de eCitaro-G en nam de gasten mee voor een korte rit door Den Haag. Foto HTM. 

Amsterdam en Rotterdam staan respectievelijk op de eerste en tweede plek in de wereldwijde top 100 van duurzame wereldsteden. Amsterdam scoort vooral goed op het gebied van duurzaam vervoer, sociaaleconomische aspecten en bereikbaarheid. De beide steden doen het ook heel goed als we kijken naar de vooruitgang de laatste tien jaar op de gebieden afvalmanagement en waterzuivering. 

Dat blijkt uit de zesde editie van de tweejaarlijkse Arcadis Sustainable Cities Index 2024, woensdag uitgebracht door advies- en ingenieursorganisatie Arcadis. Arcadis meet hierbij sinds 2015 honderd wereldsteden op duurzame pijlers: people, planet en profit en kijkt daarnaast sinds dit jaar naar een vierde pijler: progress ofwel vooruitgang. Het onderzoek roept steden op dat zij nog 2000 dagen hebben om duurzaamheidsdoelen van Parijs te halen.

Amsterdam en Rotterdam boekten veel vooruitgang de laatste tien jaar, zo blijkt uit de progress-pijler. Amsterdam streeft andere wereldsteden voorbij in de profit-pijler, vooral door de goede inkomensgelijkheid, werkgelegenheid en levensstandaard. In de planet-pijler zijn de sterke scores gebaseerd op het verminderen van klimaatrisico’s en het aantal elektrische oplaadpunten voor auto’s per duizend inwoners.  

Is dan alles helemaal positief? Er zijn natuurlijk ook verbeterpunten. In ‘onze’ Nederlandse steden zijn het energieverbruik en de kosten van het openbaar vervoer relatief hoog ten opzichte van andere wereldsteden. Een ander punt is het gemak om zaken te doen, waarbij wet- en regelgeving in Nederland soms tegenwerkt. Nederland is nogal bureaucratisch ingesteld. Verder moet Amsterdam werken aan het terugdringen van de CO2-uitstoot. Rotterdam kan nog stappen maken in mobiliteit, groen in de openbare ruimte en het vergroten van het aandeel duurzame energie. 

Carolien Gehrels, directeur energietransitie bij Arcadis: “Steden in de hele wereld zetten in op onder meer de energietransitie om klimaatdoelen te halen. Daarom smeden steden op meerdere niveaus publiek-private samenwerkingen om te verduurzamen en de deadline van 2030 te halen. Amsterdam zette al vroegtijdig in op vooruitstrevend klimaatbeleid in de stad, waarin alle lokale stakeholders een rol spelen. Ons onderzoek laat nu zien dat Amsterdam hier de vruchten van plukt. Dat is iets om trots op te zijn en het is mooi en belangrijk om te merken dat dit vele andere steden inspireert.” 

Arrèn van Tienhoven, stedenexpert Rotterdam bij Arcadis: “Rotterdam heeft de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in zaken als vergroening, circulaire economie en kwaliteit van de buitenruimte. We zien dit onder meer terug in de ontwikkeling van de acht Stadsprojecten (zoals Hofplein, Hofbogenpark en Getijdenpark Feyenoord). Het onlangs opgestart burgerberaad Klimaat is een vooruitstrevende manier om inwoners te betrekken bij de toekomst van hun stad. Het is duidelijk dat die investeringen zich terugbetalen.” 

Top 20                                  Onderste 20 

1          Amsterdam               81       Santiago 

2          Rotterdam                   82       Mexico City 

3          Copenhagen            83       Mumbai 

4          Frankfurt                  84       Sao Paulo 

5          München                  85       Delhi 

6          Oslo                          86      Buenos Aires 

7          Hamburg                  87       Bangalore 

8          Berlijn                       88       Hydrabad 

9          Warschau                 89       Rio de Janeiro 

10       Londen                      90       Lima 

11       Seoul                         91       Calcutta 

12       Stockholm                 92       Bogota 

13       Edinburgh                 93       Manila 

14       Parijs                         94       Cairo 

15       Dublin                        95       Lagos 

16       Wenen                       96       Kinshasa 

17       Brussel                      97       Cape Town 

18       Singapore                  98       Nairobi 

19       Shanghai                   99       Johannesburg 

20       Beijing                       100     Karachi 

Het volledige rapport is hier te vinden: https://images.connect.arcadis.com/Web/Arcadis/%7B8dc89ba8-072e-4571-b752-3228076e5b4c%7D_The-Arcadis-Sustainable-Cities-Index-2024.pdf 

• Duurzaam (openbaar) vervoer en een laag klimaatrisico maken Amsterdam wereldtop op het gebied van duurzaamheid. De relatief hoge prijs van het ov is een minpuntje. Redactiefoto