Rail

Beukenkamp pleit voor een betere controle door een soort ministerie van Toezicht waar alle inspecties samenwerken, op afstand van de departementen en organisaties die zij controleren. Maar de praktijk is vele malen weerbarstiger, met een kabinet dat niet dol is op toezicht en een politieke situatie waarin de waan van de dag heerst. Voorlopig is de realiteit dat de Nederlandse Arbeidsinspectie, voorheen Inspectie SZW, bedrijven “maar één keer in de tachtig jaar controleert”. En dat Schiphol “de gezondheid van de beladers al jaren veronachtzaamt. Ze staan midden in de uitlaatgassen van de vliegtuigen, we kennen de gezondheidsrisico’s, maar toch komt de inspectie er niet aan toe. Waarom accepteren we dat, nota bene van een semi-staatsbedrijf?”

Ook bij de ILT heeft het gebrek aan mankracht reële consequenties, waarschuwt Beukenkamp. Ook met voldoende bemande inspecties blijven er nieuwe veiligheidsrisico’s de kop opsteken, benadrukt Beukenkamp. “Nederland heeft voor een klein land veel spoor, veel wegen en dus veel spoorwegovergangen. Je weet dus dat er af en toe een botsing zal zijn met een trein. Je kunt proberen dat risico uit te sluiten, maar dat is waanzinnig duur en ingewikkeld. Het is veel verstandiger om de consequenties goed in te schatten en te beheersen, om escalatie te voorkomen.”

Om die reden stelde Nederland in het verleden zware eisen aan de botssterkte van treinen. Beukenkamp: “Dat betekende in praktijk zware botsneuzen op de treinen, met veel staal erin. Het werkte: ik heb als inspecteur allerlei incidenten onderzocht, ook hele grote zoals een frontale botsing tussen twee treinen in Amsterdam in 2012. Daarbij vielen meer dan honderd gewonden, maar de machinist bleef in leven.”

De afgelopen jaren overleden er echter twee machinisten door botsingen op overgangen, in 2016 met een hoogwerker, in 2020 met een tractor. Dat hangt samen, zegt Beukenkamp, met de Europese harmonisatie. “Onder druk van Europa zijn de veiligheidseisen verlaagd. In landen met minder gevaarlijke overgangen en met bergen zien ze liever lichtere locomotieven, dat scheelt elektriciteit. Begrijpelijk, maar ondertussen zijn er wel twee Nederlandse machinisten overleden. Het toezicht is nooit af, daar moeten we zuinig op zijn. Het gaat niet vanzelf goed, ook niet met de veiligheid.”

Reacties NS en ILT 

NS: “We zijn verbaasd over de uitspraken van de oud-inspecteur. Dit komt niet overeen met het contact dat we met de inspectie hebben.” Over het ongeval in 2020 waarbij een NS-machinist het leven verloor zegt de woordvoerder: “De complexe omstandigheden bij die aanrijding zijn uitvoerig onderzocht, in het openbaar toegelicht en gepubliceerd.” Eén conclusie was dat de botsing zo onverwacht en heftig was, dat die ook bij oudere locomotieven met zware botsneus een fatale afloop had gekend.

“Een korte reactie doet geen recht aan het grote verdriet en de grote impact die bij dit ongeval komen kijken”, zegt de woordvoerder.

ILT: „Wim Beukenkamp spreekt op persoonlijke titel. De ILT kijkt niet in termen van gele of rode kaarten naar NS. Het onderzoek naar problemen met veiligheidsmeldingen liet geen acute veiligheidsrisico’s zien, wel kwetsbaarheden. De ILT volgt nauwlettend de verbetermaatregelen door middel van audits, inspecties en bestuurlijke gesprekken met de NS.”

• “Ook bij de ILT heeft het gebrek aan mankracht reële consequenties, waarschuwt Beukenkamp. Ook met voldoende bemande inspecties blijven er nieuwe veiligheidsrisico’s de kop opsteken.” De resterende onbewaakte overwegen bijvoorbeeld. Redactiefoto.    

Sinds gisteren, zaterdag 10 december, geeft de Arriva WINK-trein ‘Alvestêdetocht’ een ware ode aan de Elfstedentocht. Samen met de Koninklijke Vereniging de Friesche Elf Steden heeft Arriva de wanden in de trein, zowel aan de buitenzijde als binnenzijde van het toilet, omgetoverd tot een ware belevenis. Met de mooiste foto’s en een stukje geschiedenis beleven reizigers het verbindende gevoel van de Elfstedentocht en Fryslân. De WINK-trein ‘Alvestêdetocht’ werd onthuld door Wiebe Wieling voorzitter Koninklijke Vereniging de Friesche Elf Steden, Avine Fokkens-Kelder gedeputeerde Provincie Fryslân en Anne Hettinga CEO Arriva Nederland.  

Arriva is altijd erg verbonden met Fryslân en de Elfstedentocht. “Ieder jaar maken wij een draaiboek voor het openbaar vervoer richting de Elfstedentocht, voor het geval de tocht komt. Wij voelen ons als vervoerder in de regio dan ook extra betrokken bij de ‘magie’ van de Elfstedentocht en de ‘Fryske’ trots die daarbij hoort. Stel je eens voor, al die duizenden deelnemers en bezoekers die vervoerd gaan worden naar de tocht en weer naar huis. Dat is toch fantastisch!”, vertelt een trotse Anne Hettinga, CEO Arriva Nederland.

Zaterdag vertrok de trein voor een feestelijke rit naar Harlingen Haven, waar het gezelschap met koek en zopie proostte op de Alvestêdetocht-trein. Onderweg droeg dichter Elmar Kuiper het gedicht voor dat hij speciaal voor het ontwerp op de trein geschreven heeft.

Voorzitter van de Koninklijke Vereniging de Friesche Elf Steden, Wiebe Wieling, is blij met de Alvestêdetocht-trein: “Om de namme fan ús tocht sa te sjen tusken alle oare nammen op dizze treinen fielt as in moaie erkenning. 15 jier lang litte we de tocht sa ta libben komme.” (“Het voelt als een mooie herkenning om de naam van onze trein tussen alle andere namen op deze treinen te zien. 15 jaar lang laten we de tocht op deze manier tot leven komen.”) Gedeputeerde Avine Fokkens-Kelder was destijds betrokken als jurylid van de Namenwedstrijd waaruit de ‘Alvestêdetocht’ als een van de winnaars naar voren kwam. Zij is blij dat de ‘Alvestêdetocht’ vandaag onthuld is: “De Alvestêdetocht is een icoon, in en buiten Fryslân. Die mag niet ontbreken in de rij van namen.”

De Alvestêdetocht-trein is één van de 18 nieuwe WINK-treinen die met behulp van een Namenwedstrijd een unieke naam van een bestemming heeft gekregen. Na 700 unieke inzendingen en bijna 10.000 stemmen selecteerde de jury uiteindelijk 18 bestemmingen. Samen met de naamgevers tovert Arriva de toiletten en de wanden er omheen in de treinen om tot een ware belevenis. De WINK-treinen rijden op Hydrotreated Vegetable Oil (HVO), een synthetische diesel, waardoor een CO2 reductie van 90 procent gerealiseerd wordt.

• ‘It giet oan! Feestelijke onthulling van Arriva’s WINK-trein ‘Alvestêdetocht’ door v.l.n.r. Wiebe Wieling (voorzitter Koninklijke Vereniging de Friesche Elf Steden), Avine Fokkens-Kelder (gedeputeerde Provincie Fryslân) en Anne Hettinga (CEO Arriva Nederland). Foto Arriva.

“De trein nemen is sowieso al kiezen voor duurzame mobiliteit en reizen in volle comfort, en er is geen enkele reden waarom dat ook niet aan zeer aantrekkelijke voorwaarden kan,” stelt de Belgische spoorwegen. NMBS lanceert daarom het Winter Promo Ticket, 50% korting op een heen-en-terug reis (ten opzichte van de prijs van een Standard Ticket, op dezelfde dag) tussen 10 december 2022 en 8 januari 2023.

“Het Winter Promo Ticket is de perfecte formule voor diegenen die in aanloop naar, of tijdens de kerstvakantie een dagje willen shoppen, familie of vrienden wil bezoeken, of er gewoon op uit willen trekken,” stelt de NMBS. “Kortom, de ideale gelegenheid om gewoon de trein op te stappen, gemakkelijk je bestemming te bereiken en geen tijd te verliezen met het zoeken naar een parkeerplaats. Kinderen tot 12 jaar reizen sowieso gratis indien begeleid door een volwassene.”

NMBS wil zo nieuwe reizigers aantrekken en het aandeel van de trein in de verplaatsingen vergroten. De ambitie is immers tegen 2032 het aantal treinreizigers met 30% doen groeien en NMBS rekent daarbij op een stevige groei van het aantal vrijetijdsverplaatsingen.

Het Winter Promo Ticket is vanaf 7 december 2022 te koop via de NMBS-app, op de website www.nmbs.be, aan de ticketautomaten en aan de loketten.

• NMBS lanceert Winter Promo Ticket: Tegen helft van de prijs met de trein tijdens de eindejaarsperiode. Foto NMBS.

De ministers van Transport van de 27 lidstaten van de EU hebben maandag besloten dat de Lelylijn wordt opgenomen in het uitgebreide TEN-T netwerk. Dat is een belangrijk besluit voor Nederland omdat Europa daarmee het belang van de Lelylijn erkent en de beoogde nieuwe spoorlijn dankzij dit besluit kans maakt op Europese subsidies.

TEN-T staat voor Trans-Europees Transport Netwerk. Wegen, spoorwegen en vaarwegen die onderdeel uitmaken van TEN-T voldoen allemaal aan bepaalde Europese standaarden waardoor wegverkeer, boten en treinen zich duurzaam en snel door Europa kunnen verplaatsen. Niet alleen de Europese Transportministers hebben een stem als het over TEN-T gaat, ook het Europese Parlement beslist mee. De verwachting is daarom dat de opname van de Lelylijn op het TEN-T netwerk eind 2023 definitief zal zijn.

Binnen TEN-T zijn drie type netwerken: Het TEN-T kernnetwerk, een uitgebreid- kernnetwerk en een uitgebreid netwerk. Het kernnetwerk moet in 2030 aan alle Europese afspraken voldoen, het uitgebreide kernnetwerk in 2040 en het uitgebreide netwerk in 2050. De Europese Transportministers zijn het er over eens dat de Lelylijn moet worden opgenomen in het uitgebreide TEN-T netwerk.

Staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat): “Met dit besluit van de Transportraad staat de Lelylijn letterlijk op de kaart. Dat is een belangrijke en mooie stap op weg naar realisatie van de spoorlijn. Natuurlijk is er nog heel veel werk te doen, maar dit Europese besluit helpt ons daarbij en daagt ons tegelijkertijd ook uit echt werk te maken van de Lelylijn.”

In het coalitieakkoord is afgesproken dat het kabinet € 3 miljard reserveert om op termijn met medefinanciering vanuit de regio en uit Europese fondsen de Lelylijn te kunnen aanleggen. Op dit moment wordt uitgewerkt hoe de Lelylijn kan bijdragen aan versterking van de economie, de bereikbaarheid van nieuwe woningbouwgebieden en betere internationale treinverbindingen met het noorden van Duitsland. Hoe de Lelylijn precies moet gaan lopen is nog niet besloten. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verwacht dat de aanleg van de Lelylijn tussen de € 6 en 9 miljard euro zal kosten.

• Lelylijn is opgenomen in het uitgebreide TEN-T netwerk.

Vrijdag keurde de raad van bestuur van de NMBS een aangepast beheerscontract tussen de spoorwegmaatschappij en de regering goed. De laatste beheersovereenkomst dateert van 2012, toen deze niet meer werd verlengd. In de overeenkomst schetst de NMBS het parcours voor de volgende tien jaar met onder meer concrete doelen voor bijvoorbeeld de uitbreiding van het aanbod  en welke overheidsmiddelen daar tegenover staan. Hoewel een ontwerp voor een nieuw contract al in mei klaar lag, werd het na het laatste begrotingsoverleg aangepast en uitgekleed.

In deze nieuwe versie van het beheersovereenkomst blijven de ambities van mobiliteitsminster Georges Gilkinet (Ecolo) en de NMBS overeind (10 procent meer treinen en 30 procent meer reizigers tegen 2032) moet de spoorwegmaatschappij een aantal investeringen uitstellen naar 2025. Welke precies is nog niet duidelijk.

De vakbonden zullen zich nu eerst uitspreken over het aangepaste contract, dat eerst moet worden goedgekeurd voor de NMBS-top over een nieuw sociaal akkoord. De regering heeft dan tot 23 december om de overeenkomst met de NMBS (maar ook met spoornetbeheerder Infrabel) goed te keuren, en het “startsein te geven voor een nieuw tijdperk voor de Belgische spoorwegen,” aldus mobiliteitsminister Gilkinet.

Afgelopen week legden verschillende spoorbonden het werk drie dagen lang neer, met grote hinder als gevolg. De bonden hekelen de hoge werkdruk en willen meer middelen voor het spoor – boven op de ruim 2 miljard euro die de regering nu al heeft beloofd.

Een tekort aan spoorpersoneel en verouderde treinstellen, die door vertraagde leveringen niet tijdig kunnen worden vervangen, zijn de belangrijkste redenen waarom er steeds meer treinen met vertraging rijden of worden afgelast, en ook de tevredenheid bij reizigers pijlsnel daalt.

• Nieuw aangepast beheerscontract goedgekeurd door NMBS met aantal uitgestelde investeringen. Foto NMBS.