PV

Al jaren zucht de Zweedse taxisector onder de concurrentie van illegale ‘zwarte taxi’s’ – waarvoor vooral jongeren afspreken via Facebook en chatgroepen – en onder de concurrentie van app-taxi’s die op het randje van legaliteit balanceren. In coronatijd is daar nog de uitblijvende staatssteun aan de taxisector bijgekomen. De sector in Zweden lijdt onder de coronamaatregelen, maar wordt niet gecompenseerd door de overheid.

Voor de Zweedse taxiorganisatie Svenska Taxiförbundet schreef econoom Stefan Fölster het rapport ‘Licentievergoeding voor taxi’s. Dit met name omdat veel taxibedrijven uitgesloten zijn van concurrentie op de Zweedse taximarkt, die wordt gekenmerkt door zwart geld en steeds verder toenemende ongezonde concurrentie.

Maar de oplossing is niet om meer wet- en regelgeving in te voeren, meent Fölster. In plaats daarvan moet de taxisector worden hervormd. De taximarkt in Zweden wordt gekenmerkt door een gebrek aan gezonde concurrentie op een gelijk speelveld. Het onvermogen en de geringe belangstelling van de autoriteiten om toezicht uit te oefenen op taxi’s heeft dit speelveld vrijgelaten voor hen die zonder enige gevolgen vrijelijk bestaande regelgeving overtreden. De ongezonde concurrentie tussen taxibedrijven dreigt dus de ongelijke omstandigheden en de zwarte economie te versterken.

Kenmerkend voor de Zweedse taxisector sinds de deregulering in de jaren negentig is dat hierop is voortgebouwd met verschillende aanscherpingen van de wet- en regelgeving: duurdere en omvangrijkere administratie voor bedrijven. Taxibedrijven en gezonde concurrentie op voet van gelijkheid zijn een van de hoekstenen van een goed functionerende taxi-dienstverlening en de belangrijke OV-functie die de taxibedrijven voor de samenleving uitvoeren, zoals medisch vervoer, schoolvervoer en vervoer van ouderen en personen met een mobiliteitshandicap.

Ondanks een lange reeks van aanscherpingen van wet- en regelgeving en eveneens verscherpte controles zijn er geen aanwijzingen dat het probleem van ongelijke concurrentie is afgenomen. In zijn recente rapport stelt Stefan Fölster daarom voor om de huidige taxiwetgeving met eisen voor taximeters te vervangen door een licentievergoeding voor taxivoertuigen. “Met deze noodzakelijke hervorming kunnen we de basis leggen voor een efficiëntere belastinginning, eenvoudiger zakendoen en minder ongezonde concurrentie. Het zou verkeerd zijn om verder te bouwen met meer wettelijke en regelgevende aanscherping die alleen maar tot duurdere administratie voor de serieuze bedrijven leidt”, zegt Fölster.

In de eenvoudigste vorm wordt de licentievergoeding maandelijks voor elke auto betaald. De licentievergoeding vervangt de BTW en vennootschapsbelasting, evenals inkomstenbelasting en sociale bijdragen voor chauffeurs. Er is geen boekhouding meer nodig van kosten en opbrengsten. Een maandelijks bedrag geeft zo min mogelijk ruimte voor bedrog. Een van de grootste problemen van de taxisector vandaag en historisch gezien zijn juist bedrijven die met vergunningen werken, maar niet alle inkomsten rapporteren. Systemen die externe controle vereisen, zoals taximeters, zijn gecompliceerd en tegelijkertijd creëren hoge belastingtarieven grote prikkels voor fraude. “We zijn aan het einde van de weg gekomen als het gaat om de voortdurende uitbreiding van de taxi- en belastingwetgeving met steeds omslachtiger en duurdere administratie.”

De vraag voor de beheersautoriteit is of het voertuig wordt aangemeld voor taxivervoer, wat kan worden gecontroleerd door middel van een controleaankoop en het scannen van een kenteken. Valsspelen kan administratief gemakkelijk leiden tot het opleggen van een (extra) licentievergoeding en een boete.

“De taxisector heeft een grondige hervorming van de wetgeving nodig met als doel het gemakkelijk maken om het goed te doen en het moeilijk maken om fouten te maken,” zegt Claudio Skubla, directeur bij taxiorganisatie Svenska Taxiförbundet. “De effectbeoordeling in het rapport geeft aan dat een licentievergoeding aanzienlijke maatschappelijke voordelen oplevert.”

• Zweedse taxisector zucht onder illegale concurrentie: hervorming met licentievergoeding moet betere concurrentie mogelijk maken. Links Stefan Fölster, rechts secretaris Claudio Skubla van de Zweedse taxiorganisatie. Foto Svenska Taxiförbundet.

Een opmerkelijke uitspraak van de Administratieve Commissie ter regeling van de Arbeidsrelatie (CAR) – onderdeel van de Belgische Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid: een chauffeur die sinds november 2019 uitsluitend voor Uber reed is geen zelfstandige, maar een werknemer.

De chauffeur twijfelde aan zijn statuut, vroeg zich af of hij geen ‘schijnzelfstandige’ was en stapte in juli vorig jaar naar de CAR, die al eind oktober uitspraak deed. Pas nu is de uitspraak naar buiten gekomen, meldde de krant De Standaard. Uber zegt de uitspraak ‘te zullen bestuderen’, maar herhaalt dat haar chauffeurs zzp’ers zijn. Het voegt bovendien aan zijn reactie toe dat de Brusselse handelsrechtbank twee jaar geleden al oordeelde dat Uber-chauffeurs zzp’ers zijn. Een uitspraak in het door de Brusselse taxisector aangespannen hoger beroep tegen die beslissing wordt een dezer dagen verwacht.

Het CAR oordeelt in bepaalde gevallen welk statuut van toepassing is: zelfstandige of werknemer. De chauffeur die de zaak aanhangig maakte, wilde als zelfstandige ondernemer voor Uber werken en reed alleen voor Uber, maar kreeg, “door de omstandigheden die hem door Uber werden opgedrongen” geen kans dat te doen. De commissie merkt in haar verslag op dat de chauffeur bijvoorbeeld zijn werkuren niet zelf kon indelen, alhoewel hij wel kon bepalen wanneer zijn werkdag startte en eindigde. Maar door de eigenschap van de Uber-app, die geen bestemming van de klant geeft of de waarschijnlijke duur van de rit, is het zelfstandig indelen van de werkdag vrijwel onmogelijk.

De commissie stelt ook dat het Uber-algoritme chauffeurs die drie keer weigeren uit het systeem gooit. “De werkprestaties van de klager worden volledig bepaald door Uber, door wie hij ook wordt betaald”, concludeerde de CAR, die onderstreept dat het oordeel alleen betrekking heeft op de werkomstandigheden van deze chauffeur, die echter niet veel zullen verschillen van de manier waarop de meeste Uber-chauffeurs werken.

De chauffeur werd gesteund door de zelfstandigenbond ACV United Freelancers. Volgens deze vakbond heeft Uber in dit geval nu twee opties: “Ofwel bieden zij hem een vast contract aan. Ofwel sturen ze hem de laan uit, maar dan heeft hij recht op een

Ontslagvergoeding,’ aldus vakbondsman Martin Willems. De bond hoopt wel dat de uitspraak precedentwerking heeft.

• Belgische Sociale Zekerheid: “Uber-chauffeurs zijn werknemers, geen zelfstandigen.” Redactiefoto.