Het nieuwe vervoersplan van De Lijn heeft ondanks wat startproblemen geen reizigers weggejaagd, meldt De Lijn CEO Ann Schoubs tijdens een inderhaast georganiseerde persconferentie. Vorig jaar groeide het aantal passagiers met 4,5 procent. Met een nieuw telsysteem gaat De Lijn nu structureel onder­bezette bussen aanpakken, want in een groot deel van de bussen vervoert de Vlaamse OV-maatschappij zeer weinig reizigers. In 10 procent van de bussen zitten hooguit vijf passagiers. In nog eens 10 procent zitten tussen vijf en negen passagiers en in de laatste 10 procent worden hooguit tien tot twaalf passagiers vervoerd.  

De Lijn voerde vorig jaar een slim telsysteem in, waarmee De Lijn-bussen stapsgewijs worden uitgerust. Die camera’s registreren de bezetting van de bussen en wanneer en hoeveel mensen in- en uitstappen. Dat levert – dankzij het gebruik van analyses die met behulp van kunstmatige intelligentie worden gemaakt – een schat aan informatie op.  Zoals de gemiddelde bezetting van bussen. De bedoeling van het nieuwe vervoersplan was om bussen efficiënter in te zetten op plaatsen waar veel vraag is. Buslijnen met een lage bezetting werden opgedoekt en vervangen door flexvervoer dat het oude systeem met de belbus vervangt.  

Maar ondanks de omschakeling naar een nieuwe vervoerssysteem – Basisbereikbaarheid – rijden nog veel bussen grotendeels leeg rond. ‘Zeker die onderste drie groepen (tussen vijf en twaalf passagiers –red.) gaan we elk jaar onder de loep nemen’, zegt Schoubs. 

“Dat betekent niet automatisch dat we die lijnen schrappen,” bezweert de CEO in De Tijd. “Maar we gaan wel met de betrokken steden en gemeenten kijken wat we eraan kunnen doen. Dat kan zijn meer flex­vervoer inzetten in plaats van vaste buslijnen. Maar er zijn nog opties.”  

Door de nieuwe telmethodiek heeft De Lijn ook een duidelijker beeld van het aantal zwartrijders. Schoubs toonde een kaart van Vlaanderen die vooral in de provincie Antwerpen, de Brusselse Rand, Gent en aan de kust dieprood kleurde. In die gebieden wordt relatief veel zonder geldig vervoersbewijs gereisd. De Lijn heeft het aantal controles vorig jaar al fors opgevoerd. Het aantal gecontroleerde reizigers steeg met twee derde naar 2,24 miljoen.  

Schoubs wil dat aantal dit jaar nog verhogen en vooral inzetten op gebieden waar zwartrijden een groot probleem is. De invoering van het nieuwe vervoersplan heeft in ieder geval geen reizigers weggejaagd bij De Lijn. Het aantal passagiers steeg met 4,5 procent naar 373 miljoen ritten. Vooral het aantal los verkochte tickets en meerrittenkaarten zat in de lift: plus 7 procent. Met het nieuwe vervoersplan zet De Lijn extra bussen in tijdens de spitsuren, in de avonden en in het weekend.  

Dat leidt tot veel onrust bij de chauffeurs van De Lijn. De eerste vakbondsactie (op 12 maart) is – met name vanwege de gesplitste diensten – al aangezegd. Chauffeurs moeten steeds vaker een gesplitste dienst draaien, waarbij ze ’s ochtends een paar uur werken, vervolgens enkele uren vrij hebben om vervolgens ook in de avondspits te rijden. Schoubs benadrukt dat het overleg met de werknemersorganisaties nog loopt en dat met meer flexi-jobbers veel van de bezorgdheden van het vaste personeel wellicht op te lossen zijn.  

Schoubs is blij met de hogere tarieven, die op 1 april ingaan en die de extreem lage dekkingsgraad van De Lijn wat moeten opkrikken. Tot nu toe haalt De Lijn amper 200 miljoen euro op met de verkoop van tickets en abonnementen. Daarmee kan slechts 13 cent van elke euro die De Lijn uitgeeft, gedekt worden. “Die prijsverhoging is echt wel nodig. Ik verwacht niet dat die een invloed zal hebben op het aantal betaalde ritten dat we dit jaar zullen uitvoeren.”  

Ook de verjonging van het buspark van De Lijn moet dit jaar op stoom komen. De CEO verwacht dat minstens 200 nieuwe bussen van zowel het Chinese BYD als het Italiaanse Iveco geleverd worden. Door een extra investeringsbudget van de Vlaamse regering kan De Lijn ook op zoek naar een derde leverancier van elektrische bussen. De nieuwe bussen moeten het wagenpark van De Lijn in drie jaar een stevige verjongingskuur geven. 

• De Lijn vervoerde veel lucht in 2024: in een op de vijf bussen van De Lijnzaten minder dan tien passagiers. Redactiefoto.