Rail

Vrijdag heeft Schiphol aangekondigd een kort geding aan te spannen vanwege de al maandenlang geplande staking bij de NS, die woensdag plaatsvindt. Schiphol eist dat de staking geen impact heeft op de operaties van de luchthaven. De FNV heeft hierop direct gereageerd door duidelijk te maken dat zij deze eisen vierkant naast zich neer legt. 

Werknemers van NS staken voor een verbeterde en permanente zwaarwerkregeling zodat mensen met een zwaar beroep eerder met pensioen kunnen. Die regeling wordt binnenkort afgeschaft en er is een oplossing beloofd door de politiek, maar die blijft tot op heden uit. 

“We hebben de staking ruim van tevoren aangekondigd en reizigers en bedrijven, waaronder Schiphol, uitvoerig geïnformeerd’, zegt Henri Janssen, bestuurder FNV Spoor. ‘Er is volop gecommuniceerd, geflyerd en via de media aandacht aan besteed. Iedereen had maatregelen kunnen treffen.” 

FNV benadrukt dat het grondrecht op staken zwaar moet wegen. “We begrijpen dat reizigers hinder ondervinden van onze acties en dat vinden we vervelend voor ze”, zegt Janssen. “Juist daarom hebben we alle betrokkenen tijdig geïnformeerd, zodat zij alternatieve reismogelijkheden kunnen organiseren. Bovendien is er bewust gekozen voor een milde actie binnen het openbaar vervoer, waarbij reizigers door iets eerder of later te reizen alsnog hun bestemming kunnen bereiken. Maar we moeten kennelijk harder roepen om gehoord te worden in Den Haag.” 

Schiphol geeft zelf aan dat ze het stakingsrecht wil respecteren, maar vrezen dus veel last te krijgen door de acties. Ze willen dat de dienstregeling van en naar Schiphol buiten schot blijft. De FNV is echter niet van plan om de stakingen af te blazen vanwege de klacht van Schiphol. 

“Het recht van werknemers om via collectieve acties betere arbeidsvoorwaarden af te dwingen is een groot recht”, vervolgt Janssen. “Die acties zijn nodig, want de politiek blijft in gebreke. We hebben juist maanden geleden de acties al aangekondigd, zodat bedrijven maatregelen konden nemen. Kennelijk heeft Schiphol dat niet gedaan. Dat is heel vervelend, maar dat ligt toch echt niet aan ons.” 

FNV blijft vastberaden in het verdedigen van de belangen van haar leden en het recht op eerlijke en goede arbeidsvoorwaarden. “De acties bij NS zijn een krachtig signaal naar centrale werkgeversorganisaties en de politiek, in het kader van onze strijd voor een betere en permanten regeling voor eerder stoppen met werken bij zware beroepen.” 

• FNV: Schiphol dreigt met kort geding vanwege NS-acties. Redactiefoto.

Onlangs besloot de NMBS de vierde IC-trein tussen Brussel en Antwerpen vanaf medio december te schrappen, om plaats te maken voor een nieuwe snelle trein tussen Brussel en Amsterdam. Mortsel-Oude-God valt daardoor terug op slechts 1 IC-trein per uur. En dat terwijl reizigers tussen Brussel en Antwerpen vandaag soms al moeten staan bij gebrek aan voldoende zitplaatsen. Ook elders in het land, van de kust tot in het Maasland, heeft de invoering van die nieuwe treinserie verregaande gevolgen voor het binnenlandse treinaanbod. 

Voor reizigersorganisatie TreinTramBus kan het niet door de beugel dat een trein van het gewone binnenlandse aanbod wordt vervangen door een trein die enkel toegankelijk zal zijn voor internationale reizigers. Peter Meukens, voorzitter van TreinTramBus: “Het is onbegrijpelijk dat de NMBS een trein die onder het contract van openbare dienst valt, zomaar vervangt door een commercieel internationaal aanbod”. 

Door een dreigend rijpadconflict bij Brussel-Noord gaat de NMBS met maar liefst vijf treinseries die het westen en het oosten van het land met elkaar verbinden, schuiven. Daardoor zijn reizigers van Genk naar Blankenberge of van Blankenberge naar Kortrijk een half uur langer onderweg. Meukens: “Dit is de grootste verandering sinds 2014. Je mag verwachten dat de NMBS hierover tijdig en uitgebreid communiceert, maar aan die kant blijft het oorverdovend stil”. 

TreinTramBus schreef samen met de steden Antwerpen, Mortsel, Vilvoorde, Blankenberge, Roeselare en Waremme en de gemeente Zutendaal een open brief aan Sophie Dutordoir, CEO van de NMBS.  

De nieuwe dienstregeling is nu al zichtbaar https://hafas.bene-system.com/bin/query.exe/nn?protocol=https:&L=profi 

• TreinTramBus: ‘Binnenlandse reizigers mogen niet de dupe zijn van nieuwe internationale trein’. Die verbinding wordt met het oog op tijdwinst waarschijnlijk door de ICNG van de NS gereden. Redactiefoto.

Tijdens Open Monumentendag op zaterdag 14 september organiseert het Spoorwegmuseum extra activiteiten. Het thema dit jaar is Utrecht verbindt! waarbij het erfgoed van routes, netwerken en verbindingen centraal wordt gezet. Het sluit mooi aan bij de (gratis) jubileumtentoonstelling ‘Maliebaanstation 150 jaar’ in het Spoorwegmuseum waar de lange geschiedenis van het station wordt belicht. Het Maliebaanstation werd begin deze eeuw in originele staat teruggebracht, restauratie-architect Leo Wevers gaat tijdens twee lezingen in op de keuzes die destijds werden gemaakt.  

Restauratie-architect Leo Wevers van architectenbureau Wevers & Van Luipen was in 2004 verantwoordelijk voor het restauratieplan van het Maliebaanstation. Tijdens de gratis lezing zal hij vertellen over de bouwgeschiedenis van het stationsgebouw en de uitgangspunten en totstandkoming van de restauratie in 2004. De lezingen vinden plaats om 10.30 en 11.30 uur en zijn gratis. Aanmelden is noodzakelijk en kan via de website. 

Daarnaast zet het museum zijn historische collectie in, vanaf station Amersfoort rijden op 14 september de Mat ’54 (Hondekop) en Mat ’46 (Muizeneus) ritten naar het Spoorwegmuseum in Utrecht. Speciaal voor Open Monumentendag gaat het museum, in samenwerking met NS, rijden met treinen uit de collectie. De Mat ’54 (beter bekend als de Hondekop) en de Mat ’46 (die bekend staat als de Muizeneus) worden aan elkaar gekoppeld en verzorgen ritten vanaf station Amersfoort Centraal naar station Utrecht Maliebaan. Klik hier voor de dienstregeling. Voor deze trein gelden de normale NS-tarieven. 

In 1874 opende de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij een station aan de oostkant van Utrecht. Het station lag aan de nieuwe Oosterspoorlijn die Amsterdam via Hilversum aan Utrecht verbond. Na aanvankelijk succes raakte het station langzaam in onbruik en sloot zijn deuren in 1939. Na WOII werd het Spoorwegmuseum erin gevestigd. In een mooie tentoonstelling gaat het Spoorwegmuseum in op de bouw van het station, de verschillende functies die het station had en wie er door de jaren heen werkten. De tentoonstelling ‘Maliebaanstation 150 jaar’ is op Open Monumentendag gratis te bezoeken. 

• De Mat ’54 (Hondekop) en de Mat ’46  (Muizeneus) worden Op Open Monumentendag aan elkaar gekoppeld en verzorgen ritten vanaf station Amersfoort Centraal naar station Utrecht Maliebaan. Foto’s Spoorwegmuseum. 

• Mat ‘46 – de Muizeneus.

Nog dit najaar wil de NMBS een aanbesteding uitschrijven voor de uitrol van een groot laadpalennetwerk op haar stationsparkings, meldt De Tijd. Het is de bedoeling dat er tegen 2032 2.500 publieke laadpalen bij komen, goed voor 5.000 aansluitpunten voor elektrische wagens. De NMBS gaat daarvoor een concessie toewijzen aan een bedrijf dat gedurende tien jaar de installatie, de uitbating en de financiering van de laadinfrastructuur op zich wil nemen. Dat blijkt uit een marktbevraging die het spoorwegbedrijf lanceerde.  

Met de aanbesteding wil de NMBS een versnelling hoger schakelen, zeker als volgend jaar een Europese verplichting in werking treedt. In stationsparkings in Vlaanderen en Brussel – Wallonië heeft de verplichting niet omgezet in wetgeving -­ zou de NMBS vanaf 1 januari in minstens 194 laadpunten moeten voorzien. De nieuwe concessionaris moet zo snel mogelijk met de uitrol kunnen beginnen om daaraan te voldoen, zegt de NMBS. 

De spoormaatschappij telt 522 stations met parkeergelegen­heden, in totaal zo’n 75.000 parkeerplaatsen. Een eerste concessie werd in 2020 toegewezen aan het Nederlandse laadpalenbedrijf Allego, dat al op 35 stationsparkings laadinfrastructuur uitbaat. De nieuwe concessie van de NMBS komt daarbovenop en zal alleen de gewone publieke laders omvatten, met een vermogen van maximaal 22 kilowatt. De laadpalen voor de eigen dienstwagens en het personeel van de NMBS maken er geen deel van uit. Ook de uitrol van publieke snelladers op sommige strategische locaties valt erbuiten. 

De nieuwe laadconcessie moet voor de NMBS extra geld opbrengen. Het gaat om gunstige locaties waar de uitbater gedurende tien jaar ­laadpalen mag uitbaten, klinkt het. De NMBS rekent erop dat de opdracht “winstgevend is en dat gezien het verdienmodel een aanzienlijke concessievergoeding betaald kan worden”.  

De NMBS rekent op een vaste vergoeding per jaar van de concessionaris, plus een variabele vergoeding per laadsessie. Om de beste kandidaat te selecteren zal ook rekening worden gehouden met de dienst­verlening die de exploitant geeft, diens prijszetting, maar ook duurzaamheidscriteria zoals het aan­bieden van slimme laadpalen die helpen om pieken op het elektri­citeitsnet te voorkomen. 

De nieuwe concessie van de NMBS wordt een van de grotere, nadat Vlaanderen in 2022 de Franse energiebedrijven TotalEnergies en Engie heeft aangesteld om tegen 2025 een kleine 10.000 publieke laadpalen te plaatsen en uit te baten. Met een recordgroei overtrof Vlaanderen halverwege het jaar al zijn doel van 35.000 publieke laadequivalenten (standaardlaadpunten) tegen 2025. Eind mei telde Vlaanderen 46.000 publieke laadpunten. Tegen 2030 moet dat stijgen tot minstens 100.000, of één publieke laadpaal per tien elektrische wagens.  

• NMBS start groot offensief met laadpalen op stationsparkings. Foto LEAP24.

Het Formule1-weekend is begonnen. NS rijdt het hele weekend een uitzonderlijke dienstregeling met 12 treinen per uur tussen Amsterdam Centraal en Zandvoort. Dit betekent iedere 5 minuten een trein. Zo kan NS 10.000 reizigers per uur naar de vrije trainingen, kwalificatie en/of race brengen. Ruim 300 extra collega’s per dag helpen alle racefans dit weekend op weg naar het circuit en ’s avonds weer naar huis. 

Sinds gisteren zijn de stations langs het traject voorzien van looproutes in Formule 1-stijl en zijn de Sprinters, die het hele weekend op maximale lengte heen en weer rijden, richting Amsterdam en Zandvoort gebracht.  

Rond 7.00 uur vanochtend arriveerden de eerste enthousiaste racefans op Amsterdam Centraal. Om 8.30 uur waren al ruim 5000 raceliefhebbers per trein aangekomen op Zandvoort en rijden alle 12 treinen per uur. De stroom komt dus goed op gang en de sfeer is feestelijk. 

Op station Amsterdam Centraal geven extra NS-collega’s racefans gedoseerd toegang tot het perron, zodat de treinen veilig en snel kunnen vertrekken. Er wordt ruimte vrijgehouden voor fans die op de tussengelegen stations instappen. Zo brengt NS iedereen snel en veilig naar Zandvoort. 

NS adviseert reizigers om voor vertrek de reisplanner te raadplegen en rekening te houden met grote drukte in de treinen en op de stations richting Zandvoort. Vooraf online een ticket kopen, zoals het NS Dutch Grand Prix (DGP) Retour, kan lange wachtrijen bij kaartautomaten voorkomen. Reizigers zonder abonnement kunnen ook in- en uitchecken met hun bankpas. Alle informatie en adviezen staan op een speciale webpagina 

Vanwege de grote drukte kunnen fietsen tot 13.00 uur niet mee in treinen richting Amsterdam. Tussen Amsterdam en Zandvoort geldt dit de hele dag. 

De meeste racefans die met de trein naar Zandvoort zijn gekomen, zijn ondertussen op het circuit om de vrije trainingen mee te maken, meldt NS. De stroom kwam vanmorgen al vroeg op gang en de stemming was heel feestelijk. Vanaf 8.00 uur rijdt NS 12 treinen per uur om tienduizenden fans snel en veilig naar Zandvoort te brengen. Vanmorgen bracht NS ruim 34.000 racefans naar Zandvoort. 

De racefans kregen een warm welkom op het station van enthousiaste NS-collega’s die hen de weg wezen naar het circuit. Veel fans zijn op de foto gegaan met Stig als een leuke herinnering aan deze eerste racedag. 

Roeptoeterman Edwin heeft er weer zin in “Dit is toch geweldig! Heb vorig jaar ook op de umpirestoel gezeten op station Zandvoort en heb er dit jaar speciaal voor vrijgehouden. Ik ben er het hele weekend. Jammer dat het nu even regent, maar als het mooi weer is, is de sfeer helemaal super goed!” 

Het Formule1-weekend is begonnen. NS rijdt het hele weekend een uitzonderlijke dienstregeling met 12 treinen per uur tussen Amsterdam Centraal en Zandvoort. Dit betekent iedere 5 minuten een trein. Zo akn het spoorbedrijf 10.000 reizigers per uur naar de vrije trainingen, kwalificatie en/of race brengen. Ruim 300 extra collega’s per dag helpen alle racefans dit weekend op weg naar het circuit en ’s avonds weer naar huis. 

Sinds gisteren zijn de stations langs het traject voorzien van looproutes in Formule 1-stijl en zijn de Sprinters, die het hele weekend op maximale lengte heen en weer rijden, richting Amsterdam en Zandvoort gebracht.  

• NS rijdt voor Formule 1-fans elke 5 minuten een trein naar Zandvoort Foto NS. 

ProRail blijft worstelen om de kwaliteit van het spoor op peil te houden. Onder andere het vele onderhoudswerk en de beperkingen op de Hogesnelheidslijn zorgen voor druk op het spoor, aldus Cobouw, het vakblad voor de aannemerswereld.  

Eergisteren maakten NS en ProRail tijdens een persconferentie bekend dat het lastig wordt om het komende halfjaar genoeg treinen op tijd te laten rijden. De grenswaarden die zijn afgesproken met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat staan onder druk. Dat komt door een opeenstapeling van problemen: het vele onderhoudswerk, tijdelijke snelheidsbeperkingen, personeelskrapte bij aannemers, tekorten aan treinmaterieel bij de NS, meer storingen aan het spoor en constructiefouten op de hogesnelheidslijn (HSL). De komende maanden gaat het er niet makkelijker op worden; het aantal reizigers neemt weer toe en het herfstweer zorgt zoals altijd voor problemen. 

Volgens ProRail zit het Nederlandse spoor in de ‘grootste vernieuwingsoperatie’ sinds de Tweede Wereldoorlog. In 2025 nemen de werkzaamheden zelfs met 30 procent toe ten opzichte van 2020. Maar ondertussen kampt ProRail met personeelstekorten bij aannemers. “Er zijn zo weinig elektromonteurs, we hebben ze overal geprobeerd vandaan te halen”, zei ProRail-topman John Voppen tijdens de persconferentie. Daardoor is er volgens de topman nog wel eens sprake van tegenvallers tijdens projecten.. Omdat de infrastructuur aan het einde van haar levensduur is, ziet de spoorbeheerder nu ook meer stroringen op het spoor. Het tekort aan monteurs heeft invloed op hoe snel die kunnen worden opgelost.  

Door het personeelsgebrek, is het ook niet langer vanzelfsprekend dat de werkzaamheden ’s nachts, in weekenden en vakanties plaatsvinden. De komende jaren werkt ProRail vaker overdag en doordeweeks aan het spoor. Dat gebeurde begin dit jaar al bij Schiphol. Door een personeelstekort bij de aannemers en ingenieursbureaus voerde ProRail naar eigen zeggen noodgedwongen het werk doordeweeks en buiten de vakanties om uit. Dat zorgde voor ‘fikse hinder’ voor reizigers.  

De hoeveelheid werk betekent daarbij een dilemma voor ProRail. De aanpak draagt namelijk wel bij aan de toekomstbestendigheid van het spoor, maar zorgt nu voor flinke hinder. Als voorbeeld noemt ProRail het traject Rijswijk-Rotterdam, waar het spoor wordt verdubbeld op een groot deel van het traject. Ondanks tekorten vond ProRail toch genoeg monteurs, tijd en spoormaterieel. Maar “een tegenslag tijdens de uitvoering” leidde toch tot een extra werkweek en dus extra busvervoer voor reizigers. In het najaar werkt ProRail verder aan het project, zodat er vanaf half december meer treinen kunnen rijden. 

Problemen op de HSL zorgen daarnaast voor hoofdbrekens zowel bij NS als bij ProRail. Constructiefouten in een aantal viaducten tussen Amsterdam en Rotterdam zorgen er voor de de treinen op sommige plaatsen slechts 80 kilometer per uur mogen rijden, in plaats van 300 kilometer. Die problemen zijn niet voor 2026 opgelost.  

BAM gaat aldus Cobouw nu in ieder geval een ruim vierhonderd meter lange palenwand in de grond aanbrengen bij het viaduct bij Rijpwetering, ter versteviging van de spoorbaan. Ook negen andere viaducten moeten waarschijnlijk worden hersteld. ProRail doet daar nog onderzoek naar. 

Er zijn nog vijf tijdelijke snelheidsbeperkingen van kracht door de problemen op de HSL. Ze zijn een van de belangrijkste oorzaken voor de slechte prestaties van het spoor. Sinds afgelopen maart heeft ProRail al wel twintig van dit soort beperkingen opgelost. In de loop van dit jaar volgen er nog acht. Dan blijven er nog vijf over, naast de beperkingen op de HSL 

• ProRail worstelt niet alleen met de Hogesnelheidslijn, maar ook met opeenstapeling spooruitdagingen. Foto ProRail. 

Niet alleen de uitgebreide renovatie van het Nederlandse spoor die op verschillende plaatsen tegelijk door ProRail wordt uitgevoerd is een probleem dat aldus de topman van ProRail John Voppen en NS-CEO Wouter Koolmees “tot een voor de reizigers pittige herfst” zal leiden met veel treinuitval en vertragingen. Vooral de problemen op het HSL-traject met de dagelijkse vertragingen als gevolg van constructiefouten bij de aanleg zijn momenteel het grootste pijnpunt. Hier moet bij negen viaducten tenminste twee jaar lang funderingswerk worden verricht. Tijdens dit herstel zal de HSL enkele weken niet gebruikt kunnen worden. 

Het voorstel van NS om het treinkaartje in 2025 fors duurder te maken, zorgt bij reizigers voor woede. Binnenkort moet het kabinet besluiten om van die gewenste prijsverhoging een deel bij te passen en de pijn voor reizigers te verzachten. Deze thema’s kwamen gisteren aan de orde op een persconferentie van ProRail en NS, over de situatie op het Nederlandse spoor, de lage scores op punctualiteit en de wens van spoorbeheerder ProRail om met het vele onderhoud tot blijvende verbeteringen te komen.  

NS-directeur Koolmees bevestigde dat de problemen met de HSL voorlopig niet zijn opgelost. De roep van reizigers om de HSL-toeslag te schrappen omdat de trein in de praktijk geen hoge snelheid maakt, wuifde de NS gemakshalve weer weg. Een prijsverlaging zou de treinen nog voller maken dan nu, aldus de spoorvervoerder. “Bovendien is de toeslag terecht, omdat de HSL nog steeds sneller is op het traject Amsterdam-Breda dan een gewone trein en we hebben ons te houden aan contracten,” aldus Koolmees, die sowieso “een pittig najaar” verwacht voor de spoorreizigers in Nederland. “Er is minder ruimte om tegenvallers op te vangen.”  

Behalve problemen met de HSL zal er veel onderhoud aan het spoor nodig zijn bij Amsterdam, Tilburg en Rotterdam, en in Duitsland begint de aanleg van het zogeheten derde spoor voor vrachttreinen uit Nederland. De werkzaamheden in Duitsland duren tachtig weken en hebben tot gevolg dat vrachttreinen richting Duitsland veel vaker over Brabant rijden. “Daarmee komen ze over spoor dat voor passagierstreinen bestemd is” en is de kans op vertragingen groot.  

Koolmees ging gisteren ook in op de aanzienlijke commotie die ontstond na de aankondiging eerder deze zomer dat het verlieslatende spoorbedrijf de tarieven in 2025 met bijna 9% plus inflatie – dus waarschijnlijk rond de 11% – zal verhogen. De NS kreeg veel kritiek vanuit de politiek en van reizigersorganisaties die stellen dat de tarieven wel fors stijgen, maar de prestaties van NS steeds meer achterblijven. NS verdedigt zich steeds door te stellen dat een financiële bijdrage van de overheid in 2025 wegvalt en dat het geen andere keuze heeft dan het treinkaartje duurder te maken. Overigens voorziet het spoorbedrijf nog jaren van verliezen. 

“Die boodschap van vertragingen en een prijsverhoging ligt mij zwaar op de maag”, zei Koolmees tijdens de persconferentie. “We zijn nog in gesprek met de staatssecretaris over een oplossing. Op 1 november moeten wij als bedrijf de tarieven voor 2025 vaststellen.” Koolmees hoopt dat Den Haag met een oplossing komt.  

Wel zitten, aldus NS, de reizigersaantallen weer wat in de lift. Na de coronapandemie zakte het aantal treinreizigers sterk (van 80% naar 90% van de reizgersaantallen van 2019) maar steeg inmiddels naar 95%. De toeloop zorgt voor nog meer drukte in de spitstreinen op dinsdag en donderdag, twee dagen dat veel mensen op kantoor werken. Op vrijdag is het erg rustig in de trein. 

• Nog zeker twee jaar vertragingen op Hogesnelheidslijn (HSL); onduidelijkheid over forse verhoging treinkaartjes. Foto NS.